- Skipstjóri
- Vanhæfi
- Áminning/brottvikning skiptastjóra
Ú R S K U R Ð U R
Héraðsdóms Reykjavíkur föstudaginn 12. apríl 2019 í máli nr. X-6/2019:
Arion banki hf.
(Ólafur Eiríksson lögmaður)
gegn
Sveini Andra Sveinssyni
(sjálfur)
Með vísan til 3. mgr. 76. gr. laga nr.
21/1991, um gjaldþrotaskipti o.fl., hefur sóknaraðili, Arion banki hf., uppi
kröfu um úrskurð um að varnaraðila, Sveini Andra Sveinssyni, verði vikið úr
starfi skiptastjóra þb. Wow air hf. Málið var þingfest 10. apríl sl., og tekið
til úrskurðar sama dag að undangengnum munnlegum málflutningi.
Sóknaraðili krefst þess að varnaraðila verði
vikið úr starfi skiptastjóra þb. Wow air hf.
Varnaraðili krefst þess að kröfum sóknaraðila
verði hafnað.
Sóknaraðili
byggir á því að hann hafi um árabil verið aðalviðskiptabanki Wow air hf. og
fyrirséð sé að bankinn muni verða meðal stærstu kröfuhafa þrotabúsins.
Sóknaraðili eigi því aðild að kröfu samkvæmt 3. mgr. 76. gr. laga nr. 21/1991.
Sóknaraðili byggir á því að varnaraðili
uppfylli ekki hæfisskilyrði 6. tölul. 2. mgr. 75. gr. laga nr. 21/1991. Þar sé
kveðið á um að ekki megi skipa mann skiptastjóra ef hann yrði vanhæfur sem
dómari í einkamáli sem þrotamaðurinn eða sá sem eigi kröfu á hendur þrotabúinu
ætti aðild að. Varnaraðili hafi gætt hagsmuna Sunshine Press Productions ehf.
og Datacell ehf. í máli þeirra gegn Valitor hf. nr. E-234/2015 sem rekið sé fyrir
Héraðsdómi Reykjavíkur, ásamt öðrum tengdum málum. Í því sambandi sé hins vegar
rétt að geta þess að 23. nóvember 2018 hafi nýr lögmaður Datacell ehf. upplýst
að varnaraðili hefði ekki haft umboð til að reka mál Datacell ehf. síðan á
árinu 2015 eða 2016.
Valitor hf., sem sé dótturfélag sóknaraðila,
sé í nær 100% eigu bankans og fari hann með virkan eignarhlut í félaginu. Að
mati sóknaraðila hafi háttsemi og aðgerðir varnaraðila í tengslum við
framangreind mál verið þess eðlis að þær myndu leiða til þess að hann yrði
talinn vanhæfur sem dómari í máli sem sóknaraðili ætti aðild að. Þannig hafi
varnaraðili, fyrir hönd umbjóðenda sinna, gert kröfu um að Valitor hf. yrði
tekið til gjaldþrotaskipta, en að mati sóknaraðila hafi sú krafa með öllu verið
án tilefnis. Varnaraðili byggi á því að við mat á þessari aðgerð verði að líta
til þess að Valitor hf. sé fjármálafyrirtæki og það þurfi sem slíkt að uppfylla
lögbundnar eiginfjárkröfur og það lúti jafnframt eftirliti
Fjármálaeftirlitsins. Krafa um gjaldþrotaskipti sé því gríðarlega alvarleg
fyrir slíkt félag. Svo hafi farið að Hæstiréttur hafi komist að þeirri
niðurstöðu að umbjóðendur varnaraðila ættu enga lögvarða kröfu á hendur Valitor
hf., sbr. dóm Hæstaréttar frá 2. mars 2015 í máli nr. 139/2015. Varnaraðili hafi
einnig í tvígang, fyrir hönd umbjóðanda sinna, gert kröfu um kyrrsetningu eigna
Valitor hf. Að mati sóknaraðila hafi þær verið án alls tilefnis, enda þeim
hafnað í báðum tilvikum. Varnaraðili hafi einnig krafist þess, fyrir hönd
umbjóðanda sinna, að Fjármáleftirlitið myndi stöðva „öll áform um það að færa eignarhald á Valitor út úr Arion banka
samstæðunni“. Varnaraðili hafi jafnframt mótmælt því harðlega í bréfi til
Fjármálaeftirlitsins 22. maí 2018 „að
hlutabréf í Arion banka [yrðu] sett á opinn hlutabréfamarkað í Kauphöllinni í
Reykjavík og Stokkhólmi“. Í sama bréfi hafi varnaraðili skorað á
Fjármálaeftirlitið að sjá til þess að „bætt
verði úr skráningarlýsingu Arion banka varðandi afkomu og framtíðarhorfur
Valitor Holding hf. og dótturfélaga þess“. Ekki sé að sjá, að mati
sóknaraðila, að áskorunin hafi verið gerð fyrir hönd umbjóðenda varnaraðila.
Rétt sé að geta þess að umrætt bréf hafi samkvæmt efni sínu ekki verið sent til
Valitor hf. Það hafi aftur á móti verið sent til sóknaraðila, Fjármála- og efnahagsráðuneytisins,
ríkislögmanns, Kauphallar Íslands og Stockholmsbörsen.
Sóknaraðili bendi jafnframt á að svo virðist
sem varnaraðili sé með samning um hagsmunatengingu við Sunshine Press
Productions ehf., Datacell ehf. eða aðra sem hlut eigi í ætlaðri kröfu þeirra á
hendur Valitor hf., sem fjallað sé um í héraðsdómsmálinu nr. E-234/2015.
Varnaraðili virðist því hafa persónulega hagsmuni af úrslitum málsins. Telji
sóknaraðili það skipta verulegu máli varðandi hæfi varnaraðila, enda gefi
viðtal varnaraðila við DV 13. janúar 2018 til kynna þá persónulegu áherslu sem
varnaraðili leggi á umrætt mál gegn Valitor hf. Í þessu sambandi verði einnig
að hafa í huga að í flestum löndum Evrópu sé slík hagsmunatengd þóknun bönnuð,
sbr. gr. 3.3 í siðareglum CCBE. Með hliðsjón af þessu sé skorað á varnaraðila
að upplýsa og leggja fram gögn um hagsmunatengingu lögmannsþóknunar hans vegna
héraðsdómsmálsins nr. E-234/2015. Sóknaraðili skori jafnframt á varnaraðila að
upplýsa um hvort hann eigi hlutdeild í þeirri kröfu sem höfð sé uppi í
framangreindu héraðsdómsmáli nr. E-234/2015. Ef svo sé byggi sóknaraðili á því
að varnaraðili sé í aðstöðu sem jafna megi við stöðu aðila að máli nr.
E-234/2015. Verði þá að meta hæfi varnaraðila í því ljósi.
Sóknaraðili byggi jafnframt á því að
varnaraðili uppfylli ekki hæfisskilyrði 4. tölul. 2. mgr. 75. gr. laga nr.
21/1991. Þar sé meðal annars kveðið á um að ekki megi skipa mann í starf
skiptastjóra ef hann hafi sýnt af sér athæfi sem geri hann óverðugan
nauðsynlegs trausts til að geta gengt starfanum. Í úrskurði Landsréttar frá 15.
janúar 2019 í máli nr. 933/2018 hafi verið fjallað um kröfu Valitor hf. um að
mál yrði fellt niður vegna útivistar Datacell ehf. Atvik málsins hafi verið þau
að með tölvupósti fyrirsvarsmanns Datacell ehf., 18. ágúst 2015, hafi
málflutningsumboði varnaraðila verið sagt upp, auk þess sem fyrirsvarsmaður
Datacell ehf. hafi sent Hæstarétti Íslands erindi sama efnis á sama tíma.
Varnaraðili hafi hvorki upplýst héraðsdóm né Valitor hf. um uppsögn
málflutningsumboðsins. Í fyrirtöku sem haldin hafi verið í málinu 23. nóvember
2018 hafi nýr lögmaður Datacell ehf. upplýst að varnaraðili hefði ekki haft
umboð til að reka mál Datacell ehf. síðan á árinu 2015 eða 2016. Með hliðsjón
af þessu hafi Valitor hf. byggt á því að útivist hefði orðið í málinu.
Landsréttur hafi hins vegar komist að þeirri niðurstöðu að þótt heimildir
varnaraðila hefðu vegna þessa verið almennt takmarkaðri en þær sem almennt
felast í málflutningsumboði yrði ekki fallist á að varnaraðila hefði skort umboð
til að sækja þing í málinu. Sóknaraðili byggi á því að jafnvel þótt að
fyrirsvarsmaður Datacell ehf. hafi, með bréfi til Landsréttar, gefið
varnaraðila afturvirkt umboð til að „koma
í veg fyrir réttarspjöll og halda kröfu félagsins á hendur Valitor hf. vakandi“,
og komið þannig í veg fyrir útivist Datacell ehf., þá dragi það ekki úr
alvarleika þess að varnaraðili hafi rekið mál fyrir Héraðsdómi Reykjavíkur í um
þrjú ár fyrir aðila sem hafði sagt upp málflutningsumboði hans. Sóknaraðili
byggi á því að þessi háttsemi geri hann óverðugan nauðsynlegs trausts til að
geta gegnt starfi skiptastjóra, sbr. 4. tölul. 2. mgr. 75. gr. laga nr.
21/1991.
Sóknaraðili bendi jafnframt á að sjö
kröfuhafar þb. EK1923 ehf. hafi lagt fyrir Héraðsdóm Reykjavíkur kvörtun yfir háttsemi
varnaraðila sem skiptastjóra framangreinds félags. Snúi kvörtun kröfuhafa,
eftir því sem sóknaraðili komist næst, að óhæfilegu tímagjaldi lögmannsins,
fjölda skráðra tíma, fjárhæð þóknunar, drætti á skilum tímaskýrslna, töku
greiðslu af fé búsins upp í áfallna þóknun án þess að gætt hafi verið að
skilyrðum 2. mgr. 77. gr. laga nr. 21/1991, og greiðslu útlagðs kostnaðar
þrotabúsins til aðila sem muni vera tengdur varnaraðila. Telji sóknaraðili
framangreint, ef rétt reynist, sýna fram á tjón fyrir kröfuhafa þess bús. Hafi
sóknaraðili verulegar áhyggjur af svipaðri háttsemi við rekstur þrotabús Wow
air hf. og byggi á því að þetta geri það að verkum að varnaraðili geti ekki
notið nauðsynlegs trausts til að geta gegnt starfi skiptastjóra, sbr. 4. tölul.
2. mgr. 75. gr. laga nr. 21/1991.
Í bókun 4. apríl 2019 í aðfinnslumáli
sóknaraðila nr. Ö-11/2019 gegn varnaraðila hafi varnaraðili og Þorsteinn
Einarsson, skiptastjórar þb. Wow air hf., lýst því yfir að sá síðarnefndi myndi
„alfarið hafa með höndum málefni
Arionbanka við skiptin.“ Sóknaraðili byggi á því að þessi yfirlýsing
skiptastjóra hafi enga þýðingu varðandi mat á hæfisskilyrðum varnaraðila. Báðir
séu skipaðir skiptastjórar og beri ábyrgð á öllum störfum sem lúti að meðferð
þrotabúsins, sbr. XIII. kafla laga nr. 21/1991. Engin heimild sé til að
takmarka þá ábyrgð með verkaskiptingu. Auk þessa bendi sóknaraðili á að hann
hafi hagsmuni af gjaldþrotaskiptunum í heild sinni, þar með talið afstöðu
skiptastjóra til allra krafna í búinu, rekstur ágreiningsmála, riftunarmála
o.s.frv. Jafnvel þótt verkaskipting væri heimil, þá myndi ekki nægja að
varnaraðili kæmi ekki að málefnum sóknaraðila, enda hafi sóknaraðili hagsmuni
af öllum ákvörðunum skiptastjóra við skiptin.
Sóknaraðili leggi áherslu á að tilvist reglna
um hæfi skiptastjóra eigi að tryggja traust almennings og málsaðila til
gjaldþrotaskipta. Matið á því hvort skiptastjóri sé hæfur til starfans ráðist
því ekki af svari skiptastjórans heldur af athugun á atvikum í viðkomandi
tilviki og svarinu við því hvort málsaðili hafi réttmæta ástæðu til að
tortryggja óhlutdrægni eða traust manns til gegna starfi skiptastjóra. Í þessu
ljósi verði að skoða framangreindar röksemdir sóknaraðila.
Varnaraðili byggir
á því að 28. mars 2019 hafi varnaraðili, ásamt Þorsteini Einarssyni lögmanni,
verið skipaður skiptastjóri þb. Wow air hf. Varnaraðili sé lögmaður Sunshine
Press Productions ehf. í máli gegn Valitor hf. Hafi málið verið flutt fyrir
Héraðsdómi Reykjavíkur og bíði dómsuppkvaðningar. Varnaraðili hafi einnig í
störfum sínum sem lögmaður höfðað mál á hendur ríkinu, tollstjóra, Íslandsbanka
og Landsbanka, en þessir aðilar séu alla jafnan með kröfur í þrotabú. Samkvæmt
6. tl., 2. mgr. 75. gr. laga nr. 21/1991 megi engan skipa í starf skiptastjóra sem yrði talinn vanhæfur sem
dómari í einkamáli sem þrotamaðurinn eða sá sem eigi kröfu á hendur þrotabúinu
ætti aðild að eða, ef félag eða stofnun sé til gjaldþrotaskipta, í einkamáli
sem stjórnarmenn eða starfsmenn sem hafi haft daglega stjórn félagsins eða
stofnunarinnar með höndum ættu aðild að. Um vanhæfi dómara gildi ákvæði 5.
gr. laga 91/1991, sem kveður á um það að dómari sé vanhæfur til að fara með mál
ef hann sé aðili að málinu eða fyrirsvarsmaður aðila, hann hafi gætt
réttar aðila varðandi sakarefnið eða veitt aðila ólögskyldar leiðbeiningar um
það, hann hafi borið eða verið kvaddur til að bera vitni um atvik málsins
af réttmætu tilefni eða verið mats- eða skoðunarmaður um sakarefnið, hann
sé eða hafi verið maki aðila, skyldur eða mægður aðila í beinan legg eða að
öðrum lið til hliðar eða tengdur aðila með sama hætti vegna ættleiðingar,
hann tengist eða hafi tengst
fyrirsvarsmanni eða málflytjanda aðila með þeim hætti sem segi í
d-lið, hann tengist eða hafi tengst vitni í málinu með sama hætti og segi
í d-lið, mats- eða skoðunarmanni eða manni sem neitar að láta af hendi
sönnunargagn, eða fyrir
hendi séu önnur atvik eða aðstæður sem séu fallnar til þess að draga
óhlutdrægni hans með réttu í efa.
Um sé að ræða
hlutafélag sem tekið hafi verið til gjaldþrotaskipta. Vanhæfisreglur lúti því
að hvort einhver slík tengsl séu hjá skiptastjóra við stjórnarmenn eða
stjórnendur Wow air hf. þannig að valda myndu vanhæfi varnaraðila. Svo sé ekki.
Varnaraðili hafi lengi verið málkunnugur forstjóra og tveimur stjórnarmönnum
Wow air hf.
Sóknaraðili
telji að g-liður 5. gr. laga nr. 91/1991 myndi eiga við, væri varnaraðili
dómari, það er að segja að fyrir hendi kunni að vera önnur atvik eða aðstæður
sem séu fallnar til þess að draga óhlutdrægni varnaraðila með réttu í
efa. Varnaraðili bendi á að varnaraðili sé lögmaður annars stefnenda í
dómsmáli nr. E-234/2015, en sé ekki aðili að dómsmálinu. Ekki sé heimilt eða
rétt að setja samasemmerki á milli lögmanns og skjólstæðings. Gildi þar einu
hvort þóknun lögmanns sé hagsmunatengd eins og gjaldskrár flestra lögmanna
heimili, eða ekki. Sóknaraðili sé ekki stefndi í dómsmáli
nr. E-234/2015 sem varnaraðili reki heldur Valitor hf. Valitor hf. sé
dótturfélag Valitor Holding hf. Valitor Holding hf. sé dótturfélag sóknaraðila.
Valitor Holding hf., móðurfélag
Valitor hf., sé í söluferli og hafi verið tekið út úr samstæðureikningi
sóknaraðila. Verði það því ekki mikið lengur dótturfélag sóknaraðila. Komi til þess að Valitor hf. verði dæmt
til greiðslu skaðabóta í máli E-234/2015 þá muni Landsbankinn axla 38% af
fjárhæð bótanna, sbr. samning um sölu Landsbankans á á hlut sínum í Valitor til
Arion banka hf.
Í 3. mgr. 75.
gr. laga nr. 21/1991 sé kveðið á um það að ef sýnt þyki að störf skiptastjóra
verði umfangsmikil geti héraðsdómari skipað tvo menn eða fleiri til að gegna
þeim og ákveði þeir þá hvernig þeir skipti með sér verkum. Þetta hefur
verið gert í tilviki þb Wow air hf. Hafi skiptastjórar lagt fram bókun í
aðfinnslumáli nr. Ö-11/2019, þar sem þeir staðfesti, án þess að fallast á
vanhæfissjónarmið sóknaraðila, en til þess að koma til móts við áhyggjur
sóknaraðila, að varnaraðili muni víkja sæti þegar ákvarðanir séu teknar um
samninga eða kröfur sóknaraðila eða um málefni sóknaraðila fjallað. Liggi fyrir
að Þorsteinn Einarsson skiptastjóri muni alfarið sjá um málefni sóknaraðila við
skiptin á þb. Wow air hf.
Í 5. mgr. 75. gr. laga nr. 21/1991
sé kveðið á um það að ef í ljós komi eftir skipun skiptastjóra að hann sé
vanhæfur til að leysa af hendi tiltekið verk í starfi sínu vegna fyrirmæla 6.
tölul. 2. mgr., án þess að það verði talið varða neinu fyrir rækslu starfans að
öðru leyti, geti héraðsdómari að ósk hans skipað annan löghæfan mann til að
leysa verkið af hendi. Það leiði hins vegar af hlutarins eðli að þegar
skiptastjórar séu tveir, sbr. 3. mgr. ákvæðisins, þá gerist þess ekki þörf að
skipa þriðja löghæfa manninn til þess að leysa það verk af hendi.
Sóknaraðili sé
einn fjölmargra kröfuhafa í þrotabú Wow air hf. Sóknaraðili sé hins vegar ekki
sá stærsti. Hagsmunir sóknaraðila þegar komi að skiptum Wow air hf. séu tvenns
konar. Annars vegar sértækir hagsmunir sóknaraðila varðandi einstakar
ákvarðanir skiptastjóra og svo hins vegar almennir hagsmunir af gangi
skiptanna. Hinir hugsanlegu sértæku hagsmunir sóknaraðila lúta að uppgjöri og
frágangi vegna almennra bankaviðskipta og afléttingar veðsetninga á reikningum
þrotabúsins, afhendingu bifreiða og annars lausafjár sem þrotabúið hafi verið
umráðaaðili yfir en séu í eigu sóknaraðila, samningum um kaup sóknaraðila á
eignum búsins, afstöðu til krafna sóknaraðila í búið og afstöðu til og eftir
atvikum reksturs málaferla búsins gegn sóknaraðila. Nú þegar liggi fyrir að
varnaraðili muni ekki koma að því leysa þessi tilteknu verk. Muni því dómari
ekki þurfa að skipa löghæfan aðila til að leysa af þessi tilteknu verk af
hendi. Þar fyrir utan sé ljóst sóknaraðili geti ávallt skotið ágreiningi um
lýsta kröfu sína og annarra kröfuhafa til dómara og í annan stað sé ljóst að
ákvarðanir um umfangsmikil málaferli verði ekki teknar nema að undangenginni
umræðu á skiptafundi.
Til þess að
frávikning á grundvelli 3. mgr. 76. gr. komi til álita þurfi að liggja fyrir að
skiptastjóri sé vanhæfur til að rækja starfann að öðru leyti en að því er varði
tiltekin verk í starfi sínu vegna fyrirmæla 6. tölul. 2. mgr. Þetta vanhæfi
lyti þá að hinum almennu hagsmunum sóknaraðila. Almennir hagsmunir sóknaraðila
séu þríþættir. Í fyrsta lagi að fjárhæð samþykktra forgangskrafna verði sem
lægst þannig að almenn krafa eins og krafa sóknaraðila komist frekar að. Hljóti
það að teljast langsótt að hlutdrægni varnaraðila í skilningi g-liðar 5. gr.
laga nr. 91/1991 sé slík gagnvart sóknaraðila að rökstudd hætta sé til þess að
hann beiti sér fyrir því að samþykkja sem flestar forgangskröfur, aðeins til
þess að valda sóknaraðila sem mestum búsifjum. Vert sé að minna á í þessu
samhengi að skiptastjórarnir séu tveir og að sóknaraðili geti ávallt skotið til
héraðsdóms ágreining um afstöðu til krafna, aukinheldur sem ábyrgðarsjóður
launa hafi ávallt hönd í bagga þegar afstaða til forgangskrafna sé annars vegar. Í annan stað að kostnaður við skiptin verði hóflegur.
Skiptastjórar Wow air hf. muni taka sama tímagjald og þeir muni þurfa að kvitta
upp á reikning hvors annars. Allar ákvarðanir sem leiði til útgjalda fyrir búið
séu teknar af skiptastjórunum báðum, í samráði við starfsmann búsins. Í
þriðja lagi að sala eigna búsins
skili sem mestu inn til búsins. Ákvarðanir um sölu eigna búsins, sem ekki séu
það verðlitlar að starfsmaður búsins geti ekki gengið frá þeim, séu teknar af
báðum skiptastjórum. Hljóti það að teljast langsótt að hlutdrægni varnaraðila í
skilningi g-iðar 5. gr. laga nr. 91/1991 sé slík gagnvart sóknaraðila að
rökstudd hætta sé til þess að hann beiti sér fyrir því að eignir búsins verði
seldar á sem lægstu verði, aðeins til þess að valda sóknaraðila sem mestum
búsifjum. Vert sé að minna á í þessu samhengi að skiptastjórarnir séu tveir og
að venja sé að skiptastjóri beri undir stærstu kröfuhafa þegar komi að því að
selja stærstu eignir bús. Með
hliðsjón af ofangreindu sé fráleitt að varnaraðili geti ekki vegna vanhæfis
gegnt störfum skiptastjóra á þeim grundvelli að sóknaraðili eigi almennra
hagsmuna að gæta sem einn af kröfuhöfum. Þeir lögmenn séu vandfundnir sem
aldrei hafi rekið mál gegn einhverjum af viðskiptabönkunum. Sé hætt við að
nánast allir starfandi lögmenn yrðu þá vanhæfir almennt til skiptastjórastarfa.
Viðbúið sé þegar jafn stórt fyrirtæki og Wow air hf. sé annars vegar, að sú
staða komi upp að annar hvor skiptastjóranna hafi á einhverjum tímapunkti unnið
sem lögmaður fyrir einhvern af kröfuhöfum eða viðskiptavinum hins gjaldþrota
félags. Miðað við röksemdafærslu sóknaraðila hljóti það að leiða snimmhendis
til almenns vanhæfis skiptastjóra. Ekki nema á því sé byggt að önnur sjónarmið
gildi um banka en aðra kröfuhafa þegar komi að beitingu vanhæfisreglna laga nr.
21/1991.
Varðandi
ávirðingar sóknaraðila í tengslum við málarekstur gegn Valitor hf. þá sé þeim
alfarið vísað á bug. Þetta sé mat sóknaraðila, en byggi ekki á neinum sönnunum,
heldur persónulegri skoðun lögmanns hans. Þannig hafi kyrrsetningarbeiðni
umbjóðanda varnaraðila ekki verið fráleitari en svo að móðurfélag Valitor hf.,
Valitor Holding hf. hafi orðið að setja 750 milljónir króna sem nýtt hlutafé
inn í Valitor hf. til að forðast kyrrsetningu. Virðist Fjármálaeftirlitið hafa
deilt áhyggjum umbjóðenda varnaraðila. Höfnun héraðsdóms á því að samþykkja
kyrrsetningu hafi í fyrra skiptið snúist um samlagsaðild. Í síðara skiptið hafi
höfnun héraðsdóms byggst á því að dómari hafi misskilið meginregluna um res
judicata, en Landsréttur séð ástæðu til þess að leiðrétta það. Eina sönnun þess
að varnaraðili hafi sýnt harðfylgni í sínum málarekstri séu þau dómsmál sem
sóknaraðili hafi tapað gegn umbjóðendum varnaraðila. Vísað
sé á bug þeim ásökunum sem fram komi í greinargerð sóknaraðila og lúti að
málflutningsumboði varnaraðila sem lögmanns í áðurnefndu máli. Landsréttur hafi
ekki tekið undir sjónarmið sóknaraðila þar.
Niðurstaða:
Wow air hf. hefur verið tekið til
gjaldþrotaskipta. Hafa skiptastjórar verið skipaðir og er varnaraðili annar
tveggja þeirra. Hafa skiptastjórar þegar birt innkallanir krafna í þrotabúið.
Var því lýst yfir af hálfu sóknaraðila og varnaraðila í máli nr. Ö-11/2019 við
héraðsdóms að sóknaraðili væri á meðal stærstu kröfuhafa í þrotabúinu. Þó svo
ekki liggi fyrir að krafa af hálfu sóknaraðila hafi verið samþykkt í þrotabúinu
þykir engu að síður unnt að leggja úrskurð á mál þetta í því horfi sem það nú
er. Er það gert á grundvelli ofangreindrar yfirlýsingar og þess að miklir
hagsmunir eru bundnir við að skiptastjórar sinni upphafsaðgerðum í búinu af
fullum þunga frá fyrsta degi. Ágreiningi um hverjir séu skiptastjórar í
þrotabúinu þarf því að ráða til lykta hið fyrsta.
Krafa sóknaraðila um að varnaraðila
verði vikið úr starfi skiptastjóra Wow air hf. byggir í fyrsta lagi á því að
varnaraðili hafi gætt hagsmuna Sunshine Press Productions ehf. og Datacell ehf.
í máli félaganna gegn Valitor hf. nr. E-234/2015, sem rekið sé fyrir Héraðsdómi
Reykjavíkur ásamt öðrum tengdum málum, á þann veg að hann hafi með framferði sínu
í þeim málarekstri gert það að verkum að hann sé vanhæfur til starfa sem
skiptastjóri Wow air hf. Hafi varnaraðili rekið málin í eigin nafni og að hluta
til umboðslaus.
Samkvæmt 2. gr. laga um lögmenn, nr.
77/1998, verður ekki öðrum en
lögmanni falið að gæta hagsmuna aðila fari hann ekki sjálfur með mál sitt fyrir
dómi eða sá sem að lögum getur verið fyrirsvarsmaður hans í dómsmáli. Lögmenn
fara með mál í skjóli málflutningsumboðs samkvæmt 21. gr. laganna. Við rækslu
þessara starfa sinna og á grundvelli þess málflutningsumboðs verða lögmenn,
eðli máls samkvæmt, ekki aðilar málsins. Sóknaraðili hefur ekki lagt fram
haldbær gögn um að varnaraðili hafi persónulega gerst aðili að tilvitnuðum
málum Sunshine Productions ehf. og Datacell ehf. gegn
Valitor hf. Ræksla málflutningsstarfa í skjóli málflutningsumboðs skapar eitt
og sér ekki vanhæfi gagnvart þeim aðilum sem málum er beint gegn. Hefur sóknaraðili
ekki leitt í ljós nein þau atriði í tengslum við málarekstur Sunshine
Productions ehf. og Datacell ehf. sem leitt geta til þess að varnaraðili geti
talist vanhæfur til að vera skiptastjóri í þb. Wow air hf.
Í annan stað reisir sóknaraðili kröfu sína um að
varnaraðila verði vikið úr starfi skiptastjóra Wow air hf. á því að sjö kröfuhafar þb. EK1923 ehf. hafi
lagt fyrir Héraðsdóm Reykjavíkur kvörtun yfir háttsemi varnaraðila sem
skiptastjóra framangreinds félags, sem snúi að óhæfilegu tímagjaldi
lögmannsins, fjölda skráðra tíma og viðlíka atriða. Njóti varnaraðili ekki þess
trausts sem gera verði til skiptastjóra. Verði því að víkja varnaraðila úr
starfi.
Við úrlausn um þessa röksemd
sóknaraðila er til þess að líta að ágreiningur um þóknun skiptastjóra á undir
kröfuhafa þrotabús. Er skiptastjóra rétt að bera slíkan ágreining upp við
kröfuhafa á kröfuhafafundi og gera tilraun til að jafna ágreininginn. Slíkur
fundur kann að leiða til þess að þóknun verði eftir atvikum lækkuð. Takist ekki
að leysa ágreininginn er það skiptastjóra að skjóta slíkum ágreiningi til
dómstóla í sérstöku ágreiningsmáli. Úr þessum álitaefnum verður ekki leyst í
því máli sem hér er til meðferðar. Þá er til þess að líta að varnaraðili hefur
lýst því yfir að þóknun hinna tveggja skiptastjóra þb. Wow air hf. verði
samræmd og hófstillt þegar kemur að málefnum þrotabúsins. Í þessu ljósi eru
engin efni til að víkja varnaraðila úr starfi á þessum grundvelli.
Engum öðrum rökum hefur verið teflt
fram í málinu af hálfu sóknaraðila sem leiðir til þess að fallist verði á
kröfur sóknaraðila. Með hliðsjón af ofangreindu verður kröfum sóknaraðila í
málinu hafnað.
Úrskurðinn kveður upp Símon
Sigvaldason dómstjóri.
Ú r s k u r
ð a r o r ð:
Kröfu
sóknaraðila, Arion banka hf., um að varnaraðila, Sveini Andra Sveinssyni, verði
vikið úr starfi sem skiptastjóra þb. Wow air hf., er hafnað.
Símon
Sigvaldason
--------------------
Rétt endurrit
staðfestir
Héraðsdómi Reykjavíkur
12. apríl 2019.