Héraðsdómur Norðurlands vestra Dómur 8. júní 2022 Mál nr. S - 43/2021 : Ákæruvaldið ( Sigurður Hólmar Kristjánsson saksóknarfulltrúi ) g egn X ( Jón Stefán Hjaltalín Einarsson lögmaður ) Dómur I Mál þetta, sem tekið var til dóms 22. apríl sl., var höfðað af lögreglustjóranum á Norðurlandi vestra 26. febrúar 2021 á hendur X , fæddri , til heimilis að , fyrir umferðarlagabrot, , suður Norðurlandsveg við K í Húnavatnshreppi, þar sem ákærða missti stjórn á bifreiðinni þannig að hún valt og hafnaði utan vegar, óhæf til að stjórna bifreiðinni örugglega vegna áhrifa slævandi lyfjanna Nordíazepam, (Nordíazepam í blóði reyndist 100 ng/ml) og Búprenorfín (Búprenorfín í blóði reyndist 1,3 ng/ml.) Telst brot ákærðu varða við 2. mgr. 48. gr., sbr. 1. mgr., sbr. 2. mgr., sbr. 1. mgr. 95. gr. umferðarlaga nr. 77, 2019. Þess er krafist að ákærða verði dæmd til refsingar og til greiðslu alls sakarkostnaðar og til að sæta sviptingu ökuréttar skv. 99. og 100. gr. umferðarlaga nr. Ákærða krefst sýknu af öllum kröfum ákæruvaldsins og þess að allir sakarkostnað ur, þar með talin málsvarnarlaun verjanda greiðist úr ríkissjóði. II Atvik máls Samkvæmt frumskýrslu lögreglu barst tilkynning um umferðaróhapp við K í Húnavatnshreppi kl. 08:19 , 1. september 2020. Lögreglumaður hélt þegar á vettvang og þegar hann kom þang að var verið að hlúa að ökumanni bifreiðarinnar , en bifreiðin var á hvolfi utan vegar. Ummerki á vettvangi bentu til þess að bifreiðin hafi verið á suðurleið 2 og farið út af austan (ofan) við veginn og endað á hvolfi og verið mikið skemmd og líknarbelgir út sprungnir. Í skýrslunni segir að ekki hafi v erið unnt að taka skýrslu af ökumanni á vettvangi en ökumaðurinn hafi verið fluttur burt með sjúkrabifreið. Þá kemur fram í skýrslunni að tilkynnandi, A , hafi lýst því að hann hafi séð bifreiðina, sem ekki var ek ið sérstaklega hratt, á suðurleið og hann hafi séð hana svífa út af. H ann hafi þá strax hlúð að ökumanninum , en til að losa hann hafi hann skorið á öryggisbeltið. Loks er aðgerðum við að fjarlægja bifreiðina o.fl. lýst í skýrslunni. Af skýrslunni má ráða a ð ökumaður hafi verið fluttur á Landspítala , því í henni kemur fram að þar hafi verið tekið blóðsýni úr ökumanni , en það var tekið kl. 11:35 þennan dag. Í matsgerð Rannsóknarstofu Háskóla Íslands í lyfja og eiturefnafræð um kemur fram að við rannsókn á bló ðsýni hafi lyfin sem getið er í ákæru í því magni sem þar greinir fundist í blóði ákærðu. Alkóhól mældist hins vegar ekki. Í matsgerðinni segir að gera megi ráð fyrir að ökumaður hafi ekki getað stjórnað ökutæki örugglega vegna áhrifa lyfjanna . Frekari ran nsókn fór ekki fram á málinu hjá lögreglu . III Framburður fyrir dómi Fyrir dómi kvaðst ákærða hafa verið á leið frá Akureyri til Reykjavíkur en hún muni lítið eftir slysinu og því sem gerðist eftir það . H ún muni fyrst eftir sér á sjúkrahúsi eftir að hún gekkst undir aðgerð á baki . Hún gat ekki greint frá því hvað olli slysinu en sagðist hafa ekið með 80 til 90 km hraða sem hún geri að jafnaði og þá hafi hún verið útsofin þegar hún lagði af stað . Ákærða greindi frá því að hún hafi frá 2019 tekið lyfið S ubo xone en hún fái það skammtað hjá heimahjúkrun að morgni hvers dags og svo fái hún einnig lyf um miðjan dag og á kvöldin en öll séu þau skömmtuð af heimahjúkruninni. Aðspurð kvaðst ákærða ekki hafa fundið fyrir áhrifum lyfja við aksturinn. Ákærða gat ekki s kýrt út hvers vegna Nordíazpam mældist í blóði hennar en eina skýringin sé sú að henni hafi verið gefið það á slysstað eða áður en blóðprufan var tekin . Varðandi atvik sem lýst er í dagbók lögreglunnar á Suðurnesjum kvaðst ákærða á þeim tíma einnig hafa te kið S uboxone en í það skipti hafi lögreglan leyft henni að halda för sinni áfram eftir að hún gaf þvagsýni og engir eftirmálar eftir það. Vitnið B yfirlæknir heilsugæslunnar á D kvaðst á þeim tíma sem atvik máls þessa áttu sér stað hafa verið læknir á Blön duósi. Hann hafi verið kallaður á slysstað og þar hafi hann skoðað ákærðu, komið henni í sjúkrabíl, sk oðað hana á sjúkrahúsinu á 3 Blönduósi og ákveðið að koma henni til frekari skoðunar í Reykjavík. Vitnið kvaðst ekki hafa gefið ákærðu nein lyf. Að sögn vit nisins sat ákærða fyrir utan bíl sinn þegar hann kom á vettvang og hún hafi þá verið með meðvitund , en hún hafi verið slöpp og talað óskýrt. Hún hafi hins vegar verið ágætlega áttuð miðað við að hún hafði nýlega lent í slysi. Að sögn vitnisins eru fyrstu v iðbrögð á vettvangi að kanna ástand slasaðra , en alla jafna séu lyf ekki gefin á slysstað. Vitnið kvaðst hafa farið með sjúkrabifreiðinni á Blönduós en þar hafi verið sett upp nál svo unnt væri að gefa lyf og saltvatnsvökvi tengdur við nálina. Eftir skoðun á Blönduósi hafi verið ákveðið að flytja ákærðu til Reykjavíkur til frekari skoðunar . Ákærða hafi ekki verið með það mikla verki að ástæða hafi verið til að gefa henni verkjalyf . Vitnið kvaðst ekki hafa farið með ákærðu til Reykjavíkur en hann mundi ekki hvort læknir fylgdi ákærðu , en hann hafi ekki skráð það hjá sér. Vitnið kvaðst ekki geta svarað því hvort ákærðu hafi verið gefið róandi lyf í fluginu til Reykjavíkur , en slíkt sé afar sjaldan gert . M eiri líkur séu á því að sjúkling ar fái verkjalyf. Að mat i vitnisins var ástand ákærðu, þegar hann sá hana síðast, ekki þannig að ástæða hafi verið til að gefa henni róandi lyf. Vitnið E , yfirlæknir á sjúkrahúsinu F , kvað ákærðu vera skjólstæðing sinn og þá staðfesti hann vottorð sem hann ritaði. Að sögn vitnis ins hefur ákærða tekið Suboxon e (Búprenorfin) frá 2019 en það sé lyf við ópíóðafíkn og virki þannig að það slái á fíkn í ópíóða. Þá bar vitnið að lyfið S u boxon e eitt og sér lei ði ekki til skerðingar á akstursgetu þar sem það hafi ekki mikil slævandi áhrif ef það er tekið í eðlilegum skömmtum . Hins vegar breytist þetta ef önnur lyf eru tekin með Suboxon e . Ef róandi lyf eru tekin með Suboxon e aukist áhrif beggja lyfjanna og hann mælti ekki með því að fólk sem tekur róandi lyf með nefndu lyfi aki bifreið . Að sögn vitnisins myndast ekki mikið þol við Suboxone lyfinu en þeir sem fá þetta lyf hafi þegar myndað þol gegn ópíóðum. Vitnið G lögreglumaður kom á vettvang fljótlega eftir að tilkynning barst um umferðaróhapp. Þe gar hann kom að hafi bíll verið utan vegar og verið var að hlúa að ökumanni sem kvartaði undan verk í baki o .fl. Hann kvaðst ekki hafa séð neitt á vettvangi sem gat gefið vísbendingar um ástæðu slyssins. Á staðnum hafi áhersla verið lögð á að sinna ákærðu og aðalatriði hafi verið að koma henni undir læknishendur. Venja sé, ef ástæða þykir til, að taka blóðsýni eins fljótt og unnt er. Í þessu tilfelli hafi þess verið óskað að blóðsýni yrði tekið á spítala. Vitnið H , forstöðumaður Rannsóknarstofu Háskóla Ísl ands í lyfja - og eiturefnafræð um staðfesti matsgerð sem hún gerði. Vitnið bar að varfærnisregla sé notuð 4 í matsgerðum. Í þessu tilfelli hafi Búprenorfín mælst og rannsóknir sýni ekki hversu mikil áhrif virka umbrotsefni þess hefur. Að sögn vitnisins sýna e rlendar rannsóknir að jafna megi styrk efnisins sem mældist í blóði ákærðu við Nordíazpam sem sé samvirkandi . Það efni sé virka umbrotefni d iazepam sem er róandi og kvíðastillandi lyf en styrkur þess sé ekki hár. Ef ann að lyf hefði ekki mælst í ákærðu kvað vitnið að magn Nordíazpam hafi verið það lítið að jafna mætti því við minna Að sögn vitnisins höfðu liðið einhverjar klukkustundir frá því að ákærða tók inn diazepam. Búprenorfín sé í flokki ópíóða o g ef það er tekið reglulega til að halda sig frá annarri neyslu myndist þol sem gerist ekki varðandi róandi lyfin eins og diazpam. Af þessum sökum sé orðalagið í matsgerðinni varfærið varðandi hæfni ákærðu til aksturs. Það sé regla hjá þeim að segja ekki f ullvíst að ökumaður geti ekki stjórnað ökutæki örugglega Vitnið bar að lyfin sem mældust í ákærðu séu samverkandi, magni upp hvort annað, og hafi bæði áhrif á miðtaugakerfið. Erfitt geti hins vegar verið að meta áhrif ópíóða því fólk myndi óþol gagnvart ákveðnum þáttum. Hins vegar myndist ekki þol gagnvart róandi lyfjum hvað hæfni til aksturs varðar. Þannig geti t.d. sjúklingur með krabbamein sem tekur ópíóðalyf myndað þol sem þýði að hann þur fi alltaf hærri og hærri skammt til að ná þeirri virkni lyfsins sem sóst er eftir . Ef ekkert þol hefur myndast væri ökumaður með það magn sem mældist í ákærðu örugglega óhæfur til aksturs. Hins vegar hafi styrkurinn í blóði ákærðu verið nokkuð hár og þá hafi hann verið hærri þegar slysið varð. Vitnið bar að orðalag í matsgerðinni varðandi hæfni ákærðu til aksturs hefði ekki breyst þótt henni hefði verið kunnugt um hve lengi ákærða hafði, að læknisráði, tekið Búprenorfín. Að sögn vitnisins fær hún engar up plýsingar um einstaklinginn sem blóðsýnið er tekið úr, þannig viti hún ekkert um aldur, kyn eða nokkuð annað. Eitt vitni til viðbótar gaf skýrslu fyrir dóminum en ekki eru efni til að rekja framburð þess. IV Niðurstaða Ákærðu er, líkt og í ákæru greinir, gefið að sök að hafa verið óhæf til að stjórna bifreið örugglega vegna áhrifa slævandi lyfja. Af hálfu ákæruvalds er á því byggt að rannsókn lögreglu , fyrirliggjandi matsgerð og framburður vitna sanni sekt ákærðu. Ákærða krefst sýknu og byggir á því að ák æruvaldinu hafi ekki tekist að sanna sekt 5 hennar. Vísar ákærða sérstaklega til þess að matsgerð sem fyrir liggur í málinu sé ekki svo afdráttarlaus að sakfelling verði á henni byggð. Tilkynning um útafakstur ákærðu barst lögreglu kl. 08:19 umræddan morgun en eins og áður er rakið var ákærða flutt með sjúkraflugi til Reykjavíkur. Þar var dregið úr henni blóð kl. 11:35 og það síðan sent til rannsóknar. Í matsgerð sem rituð var eftir rannsókn á blóðsýninu kemur fram að í sýninu hafi mælst 100 ng/ml af Nordíaze pam sem er róandi lyf og einnig Búprenorfín (Suboxone) 1,3 ng/ml , en það er lyf sem ákærða tekur að læknisráði við fíkn í ópíóða líkt og vitnið E lýsti. Í matsgerðinni kemur fram að Búprenorfín sé verkjalyf af flokki ópíata og að það hafi slævandi verkun á miðtaugakerfið og geti skert hæfni manna til aksturs bifreiða, jafnvel þegar það er tekið í lækningalegum skömmtum. Þá segir að mikið þol geti myndast gegn verkun ópíata ef þau e r u tekin að staðaldri. Um Nordíazepam segir að það sé virkt umbrotsefni m.a. díazepams, sem er róandi og kvíðastillandi lyf af flokki benzódíazepísambanda en Að sögn vitnisins G er orðalag í matsgerðinni varfærið og þá kom fram í máli hennar að lítið magn Nordíazepam hafi mælst í blóði ákærðu , en jafna mætti magni Búprenorfíns við 0,7 áfengi. Vitnið E lýsti því hins vegar að Búprenorfín hefði ekki áhrif á hæfni fó lks til akstur þegar lyfið er tekið eftir ráðleggingum læknis . Loks bendir lýsing læknisins, sem kom á slysstað og skoðaði hana þar og nánar á heilsugæslustöð, ekki til þess að ákærða hafi verið undir áhrifum lyfja. Að þessu gættu, því að ákærða hefur að l æknisráði tekið Búprenórfín frá því í ársbyrjun 2019 og þess vegna byggt upp nokkuð þol gagnvart því lyfi og orðalagi matsgerðarinnar , er að mati dómsins ósannað að ákærða hafi verið óhæf til að stjórna bifreiðinni örugglega vegna áhrifa lyfja. Er ákærða þ ví sýknuð af kröfum ákæruvaldsins í máli þessu. Að fenginni þessari niðurstöðu ber að greiða allan sakarkostnað málsins úr ríkissjóði. Samkvæmt yfirliti sækjanda nam sakarkostnaður við rannsókn málsins hjá lögreglu 136.195 krónum. Þessum kostnaði til viðb ótar eru málsvarnarlaun verjanda ákærðu , sem þykja að teknu tilliti til umfangs málsins, að meðtöldum virðisaukaskatti, hæfilega ákveðin eins og í dómsorði greinir. Loks telst 37.400 króna ferðakostnaður verjanda til sakarkostnaðar. Sigurður Hólmar Kristj ánsson aðstoðarsaksóknari lögreglustjórans á Norðurlandi vestra sótti málið. 6 Halldór Halldórsson héraðsdómari kveður upp dóm þennan að gættum ákvæðum 1. mgr. 184. gr. laga um meðferð sakamála. Dómsorð: Ákærða, X , er sýkn af kröfum ákæruvaldsins í máli þessu. Allur sakarkostnaður, þar með talin 837.000 króna málsvarnarlaun verjanda ákærðu og 37.400 króna ferðakostnaður , Jóns Stefáns Hjaltalín, lögmanns greiðist úr ríkissjóði. Halldór Halldórsson