Héraðsdómur Reykjaness Dómur 15 . maí 2020 Mál nr. S - 21/2020 : Ákæruvaldið ( Súsanna Björg Fróðadóttir aðstoðarsaksóknari ) g egn X (Jóhannes Albert Kristbjörnsson lögmaður) Aníta Óðinsdóttir réttargæslumaður brotaþola Dómur: Mál þetta var þingfest 21. febrúar 2020 og dómtekið 8. maí. Málið er höfðað með ákæru Lögreglustjórans á Suðurnesjum 6. janúar 2020 á hendur ákærða, X , kt. [...] , [...] , [...] , fyrir ofbeldisbrot í nánu sambandi gagnvart þáverandi sambýliskonu sinni, Y , kt. [...] , með því að hafa sunnudaginn 4. febrúar 2018 á heimili þeirra að [...] , [...] , á alvarlegan hátt ógnað lífi hennar, heilsu og velferð, með því að ráðast að henni, setj a hnéð yfir hana, halda henni og taka hana hálstaki með hægri hendi með þeim afleiðingum að hún missti meðvitund og hlaut mar á hálsi. Er háttsemin talin varða við 218. gr. b. almennra hegningarlaga nr. 19/1940 og þess krafist að ákærði verði dæmdur til r efsingar og til greiðslu alls sakarkostnaðar . Y krefst þess í málinu að ákærði verði dæmdur til greiðslu 1.000.000 króna miskabóta með vöxtum samkvæmt 8. gr., sbr. 1. málslið 4. gr. laga nr. 38/2001 um vexti og verðtryggingu frá 6. júní 2018 til þess dags er mánuður er liðinn frá birtingu bótakröfunnar, en frá þeim degi með dráttarvöxtum samkvæmt 9. gr., sbr. 1. mgr. 6. gr. sömu laga til greiðsludags. Ákærði krefst sýknu af kröfum ákæruvalds og að bótakröfunni verið vísað frá dómi, en að því frágengnu verði hann dæmdur til vægustu refsingar sem lög leyfa og bætur stórlega lækkaðar. I. Þegar mál þetta kom upp bjuggu ákærði og Y , hér eftir brotaþoli, að [...] í [...] . Að kvöldi laugardagsins 3. febrúar 2018 fóru þau að skemmta sér á bar í [...] . Ákærða varð óm ótt af áfengi, kastaði upp og fór heim á undan brotaþola. Eftir það hitti brotaþoli 2 A og B , bauð þeim í glas að sögn A og síðan heim í bjór þegar barnum var lokað, líklega um kl. 03 - 04 um nóttina. Ákærða og brotaþola ber saman um að hann hafi verið sofandi í stofusófa þegar hún kom heim með A og B . Kom til orðaskipta milli ákærða og brotaþola, sem urðu til þess að hún fór með mennina inn á baðherbergi og læsti að þeim. Þar voru þau að drekka bjór og hlusta á tónlist þegar ákærði bankaði með látum á hurðina. Ber ákærða og brotaþola saman um að hún hafi þá komið fram, sótt beittan hníf í eldhússkúffu, brugðið honum að hálsi ákærða fyrir utan baðherbergið og skipað honum út úr íbúðinni. Einnig liggur fyrir að ákærði greip þarna um háls brotaþola með annarri hen di, en þau greinir á um hvort hann hafi gert þetta áður eða eftir að hún lagði hnífinn að hálsi hans. Þeim ber saman um að brotaþoli hafi hlotið minni háttar mar á hálsi eftir atvikið. A og B voru ekki sjónarvottar að atvikinu. Fyrir liggur að ákærði fór e ftir atvikið út af heimilinu og sneri til baka skömmu síðar. Þá liggur fyrir að A og B voru farnir fyrir kl. 05:57, en þá sendi brotaþoli B textaskilaboð og spurði hvort hann hafi ekki örugglega komist heim. Að sögn brotaþola voru þá liðnar um 20 mínútur f rá því að mennirnir yfirgáfu íbúðina. Ákærði og brotaþoli eru ein til frásagnar um hvað síðan gerðist. Þó liggur fyrir að brotaþoli sendi ákærða svohljóðandi Facebook Messenger skilaboð kl. 07:11 að morgni Ákærði flutti út af heimilinu fáeinum dögum síðar og í kjö lfar þess sleit brotaþoli sambandi við hann. II. Ákærði leitaði 11. febrúar til göngudeildar geðsviðs LSH, ræddi þar við geðhjúkrunarfræðing og greindi frá því að hann glímdi við mikinn reiðivanda og upplifði vanlíðan og þunglyndi. Í sjúkraskrá er haft eft ir ákærða að hann og kærasta hans hafi farið út að skemmta sér helgina á undan, hann farið heim á undan henni, hún síðan komið heim með fólk og þegar það var farið hafi ákærði ráðist að kærustunni, tekið hana kverkataki og reynt að kyrkja hana. Sjálfur myn di hann ekkert eftir þessu atviki sökum ölvunar, en kærastan hefði sagt honum frá því næsta dag. Er óumdeilt að ákærði hafi greint svo frá 11. febrúar 2018. III. 3 Einnig liggur fyrir að brotaþoli sendi ákærða svohljóðandi Messenger skilaboð 14. febrúar 201 IV. Þann 6. júní 2018 kom brotaþoli á lög reglustöð og lagði fram kæru á hendur ákærða fyrir nauðgun og heimilisofbeldi. Hún sagði meinta nauðgun hafa átt sér stað á heimili þeirra um miðjan janúar 2018 og greindi frá atvikum að henni. Það mál var síðar fellt niður og verður ekki fjallað um það hé r. Að því er varðar heimilisofbeldi aðfaranótt sunnudagsins 4. febrúar greindi brotaþoli frá því að ákærði hafi farið ofurölvi heim af barnum og sofið áfengisdauða í stofusófanum þegar hún kom heim með A og B . Ákærði hafi verið mjög dónalegur og því hafi hún farið með mennina inn á baðherbergi og læst að þeim. Eftir viðskiptin með hnífinn hafi ákærði farið út og snúið til baka í þann mund er mennirnir voru að fara heim. Þegar brotaþoli hafi síðan sest í stofusófann og kveikt á sjónvarpinu hafi ákærði ráðis t á hana, sett annað hné sitt á bringu hennar þannig að hún gat ekki hreyft sig, haldið annarri hendi hennar niðri, gripið hana kverktaki og hert að svo hún missti meðvitund. Þegar hún rankaði við sér hafi hún verið í losti og farið inn í svefnherbergi. Þa ðan hafi hún sent ákærða Messenger skilaboðin um hvort hann gæti ekki stundað kynlíf eins og maður. Hún kvaðst ekki vita af hverju hún sendi ákærða þau skilaboð, en hann hafi þá verið frammi í eldhúsi. Brotaþoli kvaðst hafa hlotið mar á hálsi eftir árás ák ærða, en ekki haft rænu á því að leita til læknis og ekki þorað að segja neinum frá. Brotaþoli gaf aðra skýrslu hjá lögreglu 14. nóvember 2018. Hún kvaðst halda sig við fyrri framburð, en breytti honum svo og staðhæfði að hún hafi sent ákærða umrædd Messen ger skilaboð áður en hann réðist á hana í sófanum. Í kjölfarið hafi ákærði komið inn í svefnherbergi til hennar, þau ætlað að hafa samræði en ákærði ekki náð holdrisi, hún þá farið fram í stofu, sest í sófann, kveikt á sjónvarpinu og ákærði þá ráðist á han a og reynt að kyrkja hana. C fyrrum sambýliskona og barnsmóðir ákærða gaf skýrslu hjá lögreglu 5. september 2018. Hún kvaðst hafa hitt brotaþola vorið 2018 og brotaþoli sagt henni frá atburðum 4. febrúar. Er í skýrslunni greint frá endursögn C af frásögn brotaþola. Þar kemur fram að eftir að hnífi var beitt fyrir utan baðherbergið hafi brotaþoli farið aftur inn á bað og haldið áfram að drekka með vinum sínum en ákærði farið að sofa. Eftir að 4 vinirnir fóru heim hafi brotaþoli lagst til svefns í stofusófanum og vaknað við það að ákærði settist eða sat ofan á henni og þrengdi svo að hálsi hennar að hún missti meðvitund. C kvaðst hafa rætt þetta við ákærða þegar hann kom með börn þeirra til hennar. Hann hafi átt að taka börnin í umgengni daginn eftir en beðist undan því og sagst vera á leið inn á geðdeild þar sem hann hefði kyrkt brotaþola næstum til dauða helgina áður. Fyrir dómi kvaðst C hafa heyrt fyrst af málinu í samtali við ákærða, líklega 10. febrúar 2018 og síðan rætt atburði við brotaþola í apríl sama á r. Ákærði var yfirheyrður af lögreglu 26. október 2018. Hann kvaðst hafa orðið létt ölvaður á barnum og verið illt í maga og því farið heim á undan brotaþola. Eftir viðskiptin með hnífinn hafi hann horfið úr íbúðinni í einhverjar mínútur og síðan snúið til baka. Brotaþoli og vinir hennar hafi þá setið í stofusófanum og verið að spjalla og drekka, ákærði farið inn í eldhús og haldið sig þar og vinirnir svo farið heim klukkan sex eða sjö um morguninn. Efir það hafi engin átök orðið milli ákærða og brotaþola. Þau hafi svo lagst upp í rúm og hún sent honum skilaboð um að hætta þessari fýlu, fá holdris og ríða henni eins og alvöru karlmaður. Þau hafi síðan sofnað í rúminu og hætt saman nokkrum dögum síðar. A gaf skýrslu hjá lögreglu 30. október 2018. Hann s agði brotaþola hafa boðið honum og B heim umrædda nótt. Er þangað kom hafi virst sem enginn væri heima, þau sest í stofusófa og fengið sér bjór og ákærði birst skömmu síðar. Í framhaldi hafi komið til væringa milli ákærða og brotaþola, A og B þá sagst ætla heim, en brotaþoli sagt þeim að fara inn á baðherbergi, sem þeir og gerðu. Þaðan hafi A A óttast að ákærði væri að berja brotaþola eða öfugt. Brotaþoli hafi svo sótt A og B inn á baðherbergi og leitt þá fram, en á þeirri stundu hafi ákærði setið í stofusófa. Þeir félagar hafi sest hjá A bar með líkum hætti fyrir dómi. Hann sagði að þegar ákærði birtist hafi hann verið pollrólegur, sest í sófann hjá þeim og byrjað að spjalla. Brotaþoli hafi þá spurt ákærða hvað hann væri að gera þarna, sagt honum að fara í burtu, síðan byrjað að öskra á h ann að koma sér út og rekið A og B inn á baðherbergi. A nóttina og gaf upp ölvunarstigið 6 - 7 á skalanum 0 - 10. 5 B A fóru heim til brotaþola. Er þangað kom hafi ákærði verið pirraður og fúll út í brotaþola, B og A farið inn á baðherbergi og þau hin farið að rífast. Brotaþoli hafi síðan komið inn á baðherbergi, í losti og skömmu síðar beðið B og A að fara. B bar fyrir dó mi að þegar þau komu heim til brotaþola hafi ákærði verið svolítið reiður. B hafi síðan dottið út vegna ölvunar, en kvaðst muna eftir að þau hafi farið inn á baðherbergi án ákærða, brotaþoli verið með hníf í hendi og læst að þeim. Aðspurður um eigin ölvun gaf B upp ölvunarstigið 8 - 9 á skalanum 0 - 10. V. Ákærði neitaði sök fyrir dómi. Hann kvaðst hafa farið heim á undan brotaþola, lagst í sófa í stofunni og sofnað. Á þeim tímapunkti hafi hann verið undir áhrifum áfengis, gaf upp ölvunarstigið 5 á skalanum 0 - 1 0 og sagðist muna mjög vel eftir því sem gerðist síðar um nóttina þegar brotaþoli kom heim með tvo vini sína og vakti hann. Hann kvaðst hafa brugðist illa við í fyrstu, en hún svo kynnt hann fyrir vinunum og allt verið í góðu lagi. Brotaþoli hafi svo farið með vinina inn á baðherbergi og læst. Þetta hafi hlaupið í skapið á ákærða, hann rokið af stað og bankað á baðherbergishurðina. Brotaþoli hafi opnað, rokið fram í eldhús, sótt sér hníf og sett að hálsi ákærða. Hann hafi gripið um háls hennar með annarri h endi, sagt henni að róa sig og hún skipað honum burt úr íbúðinni. Hann hafi farið út, en snúið til baka skömmu síðar og vinirnir þá enn verið á staðnum og að drekka bjór. Þeir hafi farið skömmu síðar og brotaþoli farið inn í svefnherbergi að sofa. Þaðan ha fi hún sent honum skilaboðin um að ríða henni eins og alvöru karlmaður, ákærði þá farið inn til hennar, reynt að ná stinningu, það ekki tekist og þau farið að sofa. Ákærði kvaðst ekki hafa tekið mjög fast um háls brotaþola þegar hún beitti hnífi gegn honum , en hún þó fengið marblett eftir þau viðskipti og sýnt honum á mánudeginum. í Messenger samskiptum við brotaþola 14. febrúar, sbr. II. og III. kafli að framan, að brotaþoli h afi fullyrt eftir atburði 4. febrúar að hann hafi ráðist á hana í sófanum og tekið hana kyrkingartaki, ákærði sannfærst um að svo hlyti þá að vera, hann því leitað sér hjálpar á geðdeild LSH og greint þar frá atvikum í samræmi við frásögn brotaþola. Eftir þetta hafi hann hugsað mikið um atburði næturinnar, muni mjög vel eftir öllu sem gerðist og viti að frásögn brotaþola um árás í stofusófanum sé röng. 6 Brotaþoli bar fyrir dómi að ákærði hafi verið orðinn mjög ölvaður þegar hann fór heim af barnum. Þegar hú n hafi komið heim með gesti sína hafi ákærði vaknað í stofusófanum, verið reiður og einstaklega leiðinlegur við vini hennar. Hún hafi því farið með þá inn á baðherbergi og þau hlustað á tónlist. Ákærði hafi svo barið á hurðina og öskrað á brotaþola, hún ko mið fram, sótt sér hníf í eldhússkúffu og skipað ákærða að hafa sig út úr íbúðinni. Ákærði hafi þá tekið fast um háls hennar með annarri hendi, hún brugðið hnífnum að hálsi hans og sagt honum að drulla sér út. Hún hafi svo farið inn á baðherbergi með hnífi nn, vinunum brugðið mjög við það og hún þá lagt hnífinn frá sér. Strákarnir hafi svo farið heim og brotaþoli sent ákærða skilaboðin um hvort hann gæti ekki riðið henni eins og alvöru karlmaður. Hún kvaðst hafa gert þetta af því að hún vissi að skilaboðin m yndu reita ákærða til reiði. Hún kvaðst hafa verið frammi í stofu þegar hún sendi skilaboðin og ákærði þá verið ókominn heim. Þegar hann kom heim hafi hún setið í sófanum og verið að horfa á sjónvarp, hann horft grimmdarlega til hennar, gengið að henni, se tt annað hnéð yfir bringu hennar, gripið um háls hennar með annarri eða báðum höndum og þrengt að svo hún missti meðvitund. Hún kvaðst hafa óttast mjög um líf sitt þegar þetta gerðist. Þegar hún komst aftur til meðvitundar hafi hún farið ein inn í svefnher bergi og lagst til svefns, en ákærði orðið eftir frammi og sofnað í stofusófanum. meira eftir að heim kom og gaf upp ölvunarstigið 6 á skalanum 0 - 10. Hún kvaðst ekki ha fa leitað til læknis eftir atvikið þar sem hún óttaðist að ákærði myndi gera þetta aftur. VI. Af hálfu ákæruvaldsins er á því byggt að brotaþoli hafi frá upphafi verið stöðug í frásögn sinni um sakarefni máls. Framburður hennar sé trúverðugri en framburður ákærða og fái stoð í vætti C , viðbrögðum ákærða við Messenger skilaboðum brotaþola 14. febrúar 2018 og frásögn hans í viðtali á göngudeild LSH 11. febrúar. Að sama skapi geti framburður ákærða fyrir dómi og skýring hans á frásögn sinni á geðdeild ekki tal ist trúverðug og megi með réttu efast um minni hans sökum ölvunar. Að gættum þessum atriðum sé fram komin lögfull sönnun um sekt ákærða. Af hálfu ákærða er á því byggt að hann og brotaþoli séu ein til frásagnar um sakarefni máls og sé framburður hans mu n trúverðugri en framburður brotaþola, sem hafi verið óstöðug um atburði næturinnar og gæti töluverðs misræmis í frásögn hennar hjá lögreglu og fyrir dómi. Vætti A og B styðji frásögn ákærða, sér í lagi vætti A , en sé að sama skapi í andstöðu við frásögn b rotaþola. Ákærða og brotaþola beri þó saman um að 7 brotaþoli hafi gripið til hnífs, sett að hálsi ákærða og hann þá gripið um háls hennar sér til varnar. Þetta séu einu átökin sem urðu greinda nótt og sé misvísandi frásögn brotaþola um árás í stofusófanum h reinn uppspuni. Ákærði hafi eðlilega verið miður sín eftir uppákomuna umrædda nótt og vildi ekki slíta sambandinu við brotaþola. Sökum þessa hafi hann látið sannfærast um hennar frásögn af atburðum, í fyrstu talið sér trú um að sú frásögn væri sönn og því greint frá hennar hlið mála á göngudeild LSH. Niðurstaða máls skuli ráðast af framburði ákærða og brotaþola fyrir dómi og beri að meta skynsamlegan vafa um sekt ákærða honum til hagsbóta og sýkna hann af ákæru, enda liggi hvorki fyrir læknisvottorð né önnu r haldbær gögn er sanni sekt ákærða. VII. Samkvæmt 108. gr. laga nr. 88/2008 um meðferð sakamála hvílir sönnunarbyrði um sekt ákærða og atvik sem telja má honum í óhag á ákæruvaldinu og verður hann því aðeins sakfelldur að nægileg sönnun, sem ekki verði vefengd með skynsamlegum rökum, teljist fram komin um hvert það atriði er varðar sekt, sbr. 1. mgr. 109. gr. Samkvæmt 1. mgr. 111. gr. gildir og sú grundvallarregla að dómur skuli reistur á sönnunargögnum sem færð eru fram við meðferð máls fyrir dómi. Af gögnum málsins verður ekki annað ráðið en að ákærði, brotaþoli og gestir hennar, A og B , hafi öll verið undir töluverðum áhrifum áfengis á heimili ákærða og brotaþola aðfaranótt 4. febrúar 2018. Verður ekki greint á milli ölvunarstigs þeirra, en þó virðist B hafa verið manna ölvaðastur. Verður ekki byggt á vitnisburði hans í málinu. A virðist muna nokkuð vel eftir því sem gerðist meðan á heimsókn hans stóð. Hann hefur borið fyrir dómi að ákærði hafi verið hinn rólegasti þegar A og B komu heim með brotaþola og að hún hafi látið ófriðlega gagnvart ákærða, viljað koma honum burt og rekið A og B inn á baðherbergi. A greindi einnig frá því að eftir veru sína inni á baðherberginu hafi hann og B sest hjá ákærða í stofusófa, klárað þar bjórinn sinn og síðan farið he im. Vitnisburður A um þessi tvö atriði samrýmist framburði ákærða fyrir dómi í öllu verulega, en fær með engu móti samrýmst dómsvætti brotaþola. A hafði aldrei áður hitt ákærða og brotaþola. Dómurinn metur vitnisburð A fyrir dómi trúverðugan um þau atvik s em hann bar um og verður frásögn hans lögð til grundvallar um aðdraganda þess sem sanna skal í málinu, sbr. 2. mgr. 109. gr. laga um meðferð sakamála. Ákærði og brotaþoli eru ein til frásagnar um hvað gerðist eftir að A og B fóru heim. Brotaþoli hefur verið stöðug í þeirri frásögn sinni að ákærði hafi veist að henni í stofusófa íbúðarinnar með þeim hætti sem greinir í ákæru. Hún hefur á hinn bóginn verið 8 óstöðug um nánari atvik að slíkri háttsemi. Þannig bar hún fyrst að ákærði hefði veist að henni í só fanum í kjölfar þess að vinir hennar fóru heim, hún rankað við sér, farið inn í svefnherbergi og sent ákærða, sem þá hafi verið frammi í eldhúsi, margumrædd Messenger skilaboð. Við næstu skýrslugjöf staðhæfði brotaþoli að hún hafi sent ákærða skilaboðin áð ur en hann réðist á hana og í kjölfar þess að þau reyndu að hafa samfarir í svefnherberginu. Fyrir dómi kvaðst hún síðan hafa verið frammi í stofu þegar hún sendi skilaboðin, ákærði þá verið ókominn heim og hann ráðist á hana strax og heim kom. Í kjölfarið hafi hún farið inn í svefnherbergi að sofa og ákærði sofnað í sófanum. Fjórða frásögnin birtist svo í endursögn C , en hún skildi brotaþola svo að ákærði hefði farið að sofa, vinir brotaþola farið heim, hún lagst til svefns í stofusófanum og vaknað við árá s ákærða. Dómurinn telur framangreind atriði til þess fallin að draga úr trúverðugleika frásagnar brotaþola. Ákærði hefur á hinn bóginn verið stöðugur í frásögn um atburði næturinnar, nema um hvar hann var staddur þegar brotaþoli sendi honum Messenger skil aboðin. Eins og áður segir ber þeim saman um að brotaþoli hafi fyrr um nóttina brugðið hnífi að hálsi ákærða fyrir utan baðherbergi íbúðarinnar og hann þá tekið hana A . Brotaþoli leitaði ekki til læknis eftir ætlaða árás ákærða og liggur því ekkert fyrir um afleiðingar af meintu broti. Skýringar brotaþola á því af hverju hún aflaði ekki áverkavottorðs eru misvís andi og þykja hvorki trúverðugri né ótrúverðugri en skýring ákærða fyrir dómi á frásögn sinni á göngudeild geðsviðs LSH 11. febrúar 2018. Verður sakfelling ekki reist á þeirri frásögn. Að gættum framangreindum atriðum og með hliðsjón af eindreginni sakarne itun ákærða fyrir dómi, sem studd er frásögn hans við rannsókn málsins, telur dómurinn að ákæruvaldið hafi ekki sannað, svo hafið sé yfir skynsamlegan vafa, að ákærði hafi greint sinn veist að brotaþola með þeim hætti sem lýst er í ákæru. Ber því að sýkna ákærða af sakargiftum í málinu. Samkvæmt greindum málsúrslitum og með vísan til 2. mgr. 176. gr. laganna um meðferð sakamála er bótakröfu brotaþola vísað frá dómi. Þá ber samkvæmt 2. mgr. 235. gr. sömu laga að greiða allan sakarkostnað úr ríkissjóði, en t il hans telst 7.000 króna útlagður kostnaður vegna sálfræðivottorðs, þóknun Anítu Óðinsdóttur réttargæslumanns brotaþola og málsvarnarlaun Jóhannesar 9 Alberts Kristbjörnssonar verjanda ákærða. Með hliðsjón af eðli og umfangi máls og að teknu tilliti til tím askýrslu réttargæslumanns þykir þóknun hennar hæfilega ákveðin 429.040 krónur að meðtöldum virðisaukaskatti, auk 7.800 króna ferðakostnaðar. Með sömu formerkjum þykja málsvarnarlaun verjanda hæfilega ákveðin 468.410 krónur að meðtöldum virðisaukaskatti. Dó m þennan kveður upp Jónas Jóhannsson héraðsdómari. Dómso r ð: Ákærði, X , er sýkn sakar. Bótakröfu Y er vísað frá dómi. Sakarkostnaður greiðist úr ríkissjóði, þar með talin 429.040 króna þóknun og 7.800 króna ferðakostnaður Anítu Óðinsdóttur réttargæslumanns Y og 468.410 króna m álsvarnarlaun Jóhannesar Alberts Kristbjörnssonar verjanda ákærða. Jónas Jóhannsson