Ár 2015, miðvikudaginn 3. júní, er á dómþingi Héraðsdóms Reykjaness, sem háð er að Fjarðargötu 9, Hafnarfirði, kveðinn upp í málinu nr. S-648/2014:

                                                   

                                                            Ákæruvaldið

(Hólmsteinn Gauti Sigurðsson ftr.)

                                                 gegn

                                                 Erni H. Magnússyni

                                                 (Guðmundur Ágústsson  hrl.)

                                    

 

svohljóðandi

DÓMUR:

 

Mál þetta, sem þingfest var 16. janúar 2015 og dómtekið 6. maí sl., er höfðað með ákæru embættis sérstaks saksóknara, skv. lögum nr. 135/2008, útgefinni 11. desember 2014, á hendur Erni H. Magnússyni, kt. 000000-0000, Ölduslóð 16, Hafnarfirði,

„fyrir brot gegn tollalögum og almennum hegningarlögum, með því að hafa í starfi sem framkvæmdastjóri Hafrótar Seafood ehf., látið tollayfirvöldum í té eða valdið því að þessum yfirvöldum voru látin í té útflutningsgögn og vörureikningar, sem fólu í sér rangar yfirlýsingar í mikilvægum atriðum um uppruna rækjuafurða, í tengslum við útflutning Hafrótar Seafood ehf. á afurðunum frá Íslandi inn á markaðssvæði Evrópusambandsins í Englandi og Þýskalandi á árinu 2010, í alls 41 skipti á samtals 333.950 kg af soðinni og pillaðri rækju. Á vörureikningum sem ákærði útbjó í langflestum tilfellum sjálfur en í nokkrum tilfellum undirmaður hans hjá Hafrót Seafood ehf., og þá samkvæmt fyrirmælum ákærða, var ranglega tilgreint að rækjuafurðirnar ættu uppruna á Íslandi og þar með uppruna innan hins evrópska efnahagssvæðis, þegar fyrir lá að uppruni þeirra var kanadískur. Afurðirnar nutu vegna þessara röngu yfirlýsinga tollfríðinda við innflutning á markaðssvæði Evrópusambandsins í Englandi og Þýskalandi, í samræmi við bókun nr. 9 við samninginn um hið evrópska efnahagssvæði, sem væru þær íslenskar og kom ákærði þannig í veg fyrir að greiða þyrfti tolla af afurðunum við innflutning þeirra, en 20% tollur skyldi leggjast á innfluttar rækjuafurðir með uppruna í Kanada við þennan innflutning. Samtals námu vangreiddir tollar vegna háttsemi ákærða andvirði alls um 53.955.162 íslenskra króna. Nánar tiltekið er um að ræða eftirgreind 41 tilvik:

1.         Með því að hafa flutt út frá Íslandi til Immingham á Englandi alls 7.280 kg af rækjuafurðum en kaupandi var Croytech Grimsby Englandi, að söluverðmæti 28.040,58 bresk sterlingspund, sem samsvaraði á útgáfudegi reiknings 11. mars 2010, alls 5.365.845 íslenskum krónum, en rækjuafurðirnar voru sagðar vera með upprunalandið Ísland á vörureikningi sem ákærði útbjó vitandi um að upprunaland rækjunnar var Kanada, en með háttsemi ákærða nutu rækjuafurðirnar ranglega tollfríðinda inn á markaðssvæði Evrópusambandsins í stað þess að á þær legðist 20% tollur, en vangoldin gjöld við innflutning vörunnar námu 1.073.169 íslenskum krónum. (skjalaskrá, tilvik 7, II/2.7.1 o. áfr.)

 

2.         Með því að hafa flutt út frá Íslandi til Immingham á Englandi alls 2.080 kg af rækjuafurðum en kaupandi var Midland Chilled Foods ltd. Englandi, að söluverðmæti 9.973,68 bresk sterlingspund, sem samsvaraði á útgáfudegi reiknings 18. mars 2010, alls 1.917.839 íslenskum krónum, en rækjuafurðirnar voru sagðar vera með upprunalandið Ísland á vörureikningi sem ákærði útbjó vitandi um að upprunaland rækjunnar var Kanada, en með háttsemi ákærða nutu rækjuafurðirnar ranglega tollfríðinda innan markaðssvæðis Evrópusambandsins í stað þess að á þær legðist 20% tollur, en vangoldin gjöld við innflutning vörunnar námu 383.568 íslenskum krónum. (skjalaskrá, tilvik 8, II/2.8.1 o. áfr.) 

 

3.         Með því að hafa flutt út frá Íslandi til Immingham á Englandi alls 2.080 kg af rækjuafurðum en kaupandi var Croytech Grimsby Englandi, að söluverðmæti 8.162,37 bresk sterlingspund, sem samsvaraði á útgáfudegi reiknings 1. apríl 2010, alls 1.583.908 íslenskum krónum, en rækjuafurðirnar voru sagðar vera með upprunalandið Ísland á vörureikningi sem ákærði útbjó vitandi um að upprunaland rækjunnar var Kanada, en með háttsemi ákærða nutu rækjuafurðirnar ranglega tollfríðinda inn á markaðssvæði Evrópusambandsins í stað þess að á þær legðist 20% tollur, en vangoldin gjöld við innflutning vörunnar námu 316.782 íslenskum krónum. (skjalaskrá, tilvik 9, II/2.9.1 o. áfr.) 

 

4.         Með því að hafa flutt út frá Íslandi til Immingham á Englandi alls 1.470 kg af rækjuafurðum en kaupandi var Croytech Grimsby Englandi, að söluverðmæti 6.387,68 bresk sterlingspund, sem samsvaraði á útgáfudegi reiknings 8. apríl 2010, alls 1.250.516 íslenskum krónum, en rækjuafurðirnar voru sagðar vera með upprunalandið Ísland á vörureikningi sem ákærði útbjó vitandi um að upprunaland rækjunnar var Kanada, en með háttsemi ákærða nutu rækjuafurðirnar ranglega tollfríðinda inn á markaðssvæði Evrópusambandsins í stað þess að á þær legðist 20% tollur, en vangoldin gjöld við innflutning vörunnar námu 250.103 íslenskum krónum. (skjalaskrá, tilvik 11, II/2.11.1 o. áfr.) 

 

5.         Með því að hafa flutt út frá Íslandi til Immingham á Englandi alls 7.280 kg af rækjuafurðum en kaupandi var Croytech Grimsby Englandi, að söluverðmæti 30.608,94 bresk sterlingspund, sem samsvaraði á útgáfudegi reiknings 15. apríl 2010, alls 5.951.908 íslenskum krónum, en rækjuafurðirnar voru sagðar vera með upprunalandið Ísland á vörureikningi sem ákærði útbjó vitandi um að upprunaland rækjunnar var Kanada, en með háttsemi ákærða nutu rækjuafurðirnar ranglega tollfríðinda inn á markaðssvæði Evrópusambandsins í stað þess að á þær legðist 20% tollur, en vangoldin gjöld við innflutning vörunnar námu 1.190.382 íslenskum krónum. (skjalaskrá, tilvik 12, II/2.12.1 o. áfr.) 

6.         Með því að hafa flutt út frá Íslandi til Immingham á Englandi alls 17.670 kg af rækjuafurðum en kaupandi var Croytech Grimsby Englandi, að söluverðmæti 74.041,19 bresk sterlingspund, sem samsvaraði á útgáfudegi reiknings 22. apríl 2010, alls 14.518.737 íslenskum krónum, en rækjuafurðirnar voru sagðar vera með upprunalandið Ísland á vörureikningi sem ákærði útbjó vitandi um að upprunaland rækjunnar var Kanada, en með háttsemi ákærða nutu rækjuafurðirnar ranglega tollfríðinda inn á markaðssvæði Evrópusambandsins í stað þess að á þær legðist 20% tollur, en vangoldin gjöld við innflutning vörunnar námu 2.903.747 íslenskum krónum. (skjalaskrá, tilvik 13, II/2.13.1 o. áfr.) 

 

7.         Með því að hafa flutt út frá Íslandi til Immingham á Englandi alls 11.440 kg af rækjuafurðum en kaupandi var Croytech Grimsby Englandi, að söluverðmæti 44.778,46 bresk sterlingspund, sem samsvaraði á útgáfudegi reiknings 29. apríl 2010, alls 8.781.952 íslenskum krónum, en rækjuafurðirnar voru sagðar vera með upprunalandið Ísland á vörureikningi sem ákærði útbjó vitandi um að upprunaland rækjunnar var Kanada, en með háttsemi ákærða nutu rækjuafurðirnar ranglega tollfríðinda inn á markaðssvæði Evrópusambandsins í stað þess að á þær legðist 20% tollur, en vangoldin gjöld við innflutning vörunnar námu 1.756.390 íslenskum krónum. (skjalaskrá, tilvik 14, II/2.14.1 o. áfr.) 

 

8.         Með því að hafa flutt út frá Íslandi til Immingham á Englandi alls 7.280 kg af rækjuafurðum en kaupandi var Croytech Grimsby Englandi, að söluverðmæti 28.886,30 bresk sterlingspund, sem samsvaraði á útgáfudegi reiknings 27. maí 2010, alls 5.472.184 íslenskum krónum, en rækjuafurðirnar voru sagðar vera með upprunalandið Ísland á vörureikningi sem ákærði útbjó vitandi um að upprunaland rækjunnar var Kanada, en með háttsemi ákærða nutu rækjuafurðirnar ranglega tollfríðinda inn á markaðssvæði Evrópusambandsins í stað þess að á þær legðist 20% tollur, en vangoldin gjöld við innflutning vörunnar námu 1.094.437 íslenskum krónum. (skjalaskrá, tilvik 15, II/2.15.1 o. áfr.) 

 

9.         Með því að hafa flutt út frá Íslandi til Immingham á Englandi alls 9.340 kg af rækjuafurðum en kaupandi var Croytech Grimsby Englandi, að söluverðmæti 36.637,60 bresk sterlingspund, sem samsvaraði á útgáfudegi reiknings 13. maí 2010, alls 7.053.471 íslenskum krónum, en rækjuafurðirnar voru sagðar vera með upprunalandið Ísland á vörureikningi sem ákærði útbjó vitandi um að upprunaland rækjunnar var Kanada, en með háttsemi ákærða nutu rækjuafurðirnar ranglega tollfríðinda inn á markaðssvæði Evrópusambandsins í stað þess að á þær legðist 20% tollur, en vangoldin gjöld við innflutning vörunnar námu 1.410.694 íslenskum krónum. (skjalaskrá, tilvik 16, II/2.16.1 o. áfr.) 

 

10.       Með því að hafa flutt út frá Íslandi til Hamborg í Þýskalandi alls 5.200 kg af rækjuafurðum en kaupandi var Rud Kanzow GmbH Hamborg Þýskalandi, að söluverðmæti 25.844 Evrur, sem samsvaraði á útgáfudegi reiknings 12. maí 2010, alls 4.224.977 íslenskum krónum, en rækjuafurðirnar voru sagðar vera með upprunalandið Ísland á vörureikningi sem ákærði útbjó vitandi um að upprunaland rækjunnar var Kanada. Með háttsemi ákærða nutu rækjuafurðirnar í fyrstu ranglega tollfríðinda inn á markaðssvæði Evrópusambandsins í stað þess að á þær legðist 20% tollur, en vangoldin gjöld við innflutning vörunnar námu 844.995 íslenskum krónum. (skjalaskrá, tilvik 17, II/2.17.1 o. áfr.)

 

11.       Með því að hafa flutt út frá Íslandi til Immingham á Englandi alls 7.280 kg af rækjuafurðum en kaupandi var Croytech Grimsby Englandi, að söluverðmæti 28.316,13 bresk sterlingspund, sem samsvaraði á útgáfudegi reiknings 20. maí 2010, alls 5.281.808 íslenskum krónum, en rækjuafurðirnar voru sagðar vera með upprunalandið Ísland á vörureikningi sem ákærði útbjó vitandi um að upprunaland rækjunnar var Kanada, en með háttsemi ákærða nutu rækjuafurðirnar ranglega tollfríðinda inn á markaðssvæði Evrópusambandsins í stað þess að á þær legðist 20% tollur, en vangoldin gjöld við innflutning vörunnar námu 1.056.362 íslenskum krónum. (skjalaskrá, tilvik 19, II/2.19.1 o. áfr.) 

 

12.       Með því að hafa flutt út frá Íslandi til Immingham á Englandi 13.510 kg af rækjuafurðum en kaupandi var Croytech Grimsby Englandi, að söluverðmæti 55.331,55 bresk sterlingspund, sem samsvaraði á útgáfudegi reiknings 3. júní 2010, alls 10.407.865 íslenskum krónum, en rækjuafurðirnar voru sagðar vera með upprunalandið Ísland á vörureikningi sem ákærði útbjó vitandi um að upprunaland rækjunnar var Kanada, en með háttsemi ákærða nutu rækjuafurðirnar ranglega tollfríðinda inn á markaðssvæði Evrópusambandsins í stað þess að á þær legðist 20% tollur, en vangoldin gjöld við innflutning vörunnar námu 2.081.573 íslenskum krónum. (skjalaskrá, tilvik 20, II/2.20.1 o. áfr.) 

 

13.       Með því að hafa flutt út frá Íslandi til Bremenhaven í Þýskalandi 4.160 kg af rækjuafurðum en kaupandi var German Seafrozen Bremerhaven í Þýskalandi, að söluverðmæti 20.342,40 Evrur, sem samsvaraði á útgáfudegi reiknings 9. júní 2010, alls 3.193.350 íslenskum krónum, en rækjuafurðirnar voru sagðar vera með upprunalandið Ísland á vörureikningi sem ákærði útbjó vitandi um að upprunaland rækjunnar var Kanada. Með háttsemi ákærða nutu rækjuafurðirnar í fyrstu ranglega tollfríðinda inn á markaðssvæði Evrópusambandsins í stað þess að á þær legðist 20% tollur, en vangoldin gjöld við innflutning vörunnar námu 638.670 íslenskum krónum. (skjalaskrá, tilvik 21, II/2.21.1 o. áfr.) 

 

14.       Með því að hafa flutt út frá Íslandi til Immingham á Englandi 6.240 kg af rækjuafurðum en kaupandi var Croytech Grimsby Englandi, að söluverðmæti 26.757,00 bresk sterlingspund, sem samsvaraði á útgáfudegi reiknings 10. júní 2010, alls 5.095.603 íslenskum krónum, en rækjuafurðirnar voru sagðar vera með upprunalandið Ísland á vörureikningi sem ákærði útbjó vitandi um að upprunaland rækjunnar var Kanada, en með háttsemi ákærða nutu rækjuafurðirnar ranglega tollfríðinda inn á markaðssvæði Evrópusambandsins í stað þess að á þær legðist 20% tollur, en vangoldin gjöld við innflutning vörunnar námu 1.019.121 íslenskum krónum. (skjalaskrá, tilvik 22, II/2.22.1 o. áfr.) 

 

15.       Með því að hafa flutt út frá Íslandi til Immingham á Englandi 6.240 kg af rækjuafurðum en kaupandi var Croytech Grimsby Englandi, að söluverðmæti 25.794,00 bresk sterlingspund, sem samsvaraði á útgáfudegi reiknings 23. júní 2010, alls 4.944.452 íslenskum krónum, en rækjuafurðirnar voru sagðar vera með upprunalandið Ísland á vörureikningi sem ákærði lét undirmann sinn hjá Hafrót Seafood ehf. útbúa vitandi um að upprunaland rækjunnar var Kanada, en með háttsemi ákærða nutu rækjuafurðirnar ranglega tollfríðinda inn á markaðssvæði Evrópusambandsins í stað þess að á þær legðist 20% tollur, en vangoldin gjöld við innflutning vörunnar námu 988.890 íslenskum krónum. (skjalaskrá, tilvik 23, II/2.23.1 o. áfr.) 

16.       Með því að hafa flutt út frá Íslandi til Immingham á Englandi 12.480 kg af rækjuafurðum en kaupandi var Croytech Grimsby Englandi, að söluverðmæti 52.046,64 bresk sterlingspund, sem samsvaraði á útgáfudegi reiknings 18. júní 2010, alls 9.843.061 íslenskum krónum, en rækjuafurðirnar voru sagðar vera með upprunalandið Ísland á vörureikningi sem ákærði lét undirmann sinn hjá Hafrót Seafood ehf. útbúa vitandi um að upprunaland rækjunnar var Kanada, en með háttsemi ákærða nutu rækjuafurðirnar ranglega tollfríðinda inn á markaðssvæði Evrópusambandsins í stað þess að á þær legðist 20% tollur, en  vangoldin gjöld við innflutning vörunnar námu 1.968.612 íslenskum krónum. (skjalaskrá, tilvik 24, II/2.24.1 o. áfr.) 

 

17.       Með því að hafa flutt út frá Íslandi til Immingham á Englandi 9.360 kg af rækjuafurðum en kaupandi var Croytech Grimsby Englandi, að söluverðmæti 42.737,82 bresk sterlingspund, sem samsvaraði á útgáfudegi reiknings 1. júlí 2010, alls 8.124.460 íslenskum krónum, en rækjuafurðirnar voru sagðar vera með upprunalandið Ísland á vörureikningi sem ákærði útbjó vitandi um að upprunaland rækjunnar var Kanada, en með háttsemi ákærða nutu rækjuafurðirnar ranglega tollfríðinda inn á markaðssvæði Evrópusambandsins í stað þess að á þær legðist 20% tollur, en vangoldin gjöld við innflutning vörunnar námu 1.624.892 íslenskum krónum. (skjalaskrá, tilvik 25, II/2.25.1 o. áfr.) 

 

18.       Með því að hafa flutt út frá Íslandi til Immingham á Englandi 10.400 kg af rækjuafurðum en kaupandi var Croytech Grimsby Englandi, að söluverðmæti 44.457,47 bresk sterlingspund, sem samsvaraði á útgáfudegi reiknings 8. júlí 2010, alls 8.378.010 íslenskum krónum, en rækjuafurðirnar voru sagðar vera með upprunalandið Ísland á vörureikningi sem ákærði lét undirmann sinn hjá Hafrót Seafood ehf. útbúa vitandi um að upprunaland rækjunnar var Kanada, en með háttsemi ákærða nutu rækjuafurðirnar ranglega tollfríðinda inn á markaðssvæði Evrópusambandsins í stað þess að á þær legðist 20% tollur, en vangoldin gjöld við innflutning vörunnar námu 1.675.602 íslenskum krónum. (skjalaskrá, tilvik 26, II/2.26.1 o. áfr.) 

 

19.       Með því að hafa flutt út frá Íslandi til Hamborg í Þýskalandi 1.040 kg af rækjuafurðum en kaupandi var Rud Kanzov Gmbh, D-21107 Hamborg í Þýskalandi, að söluverðmæti 5.148,00 Evrur, sem samsvaraði á útgáfudegi reiknings 15. júlí 2010, alls 813.641 íslenskum krónum, en rækjuafurðirnar voru sagðar vera með upprunalandið Ísland á vörureikningi sem ákærði útbjó vitandi um að upprunaland rækjunnar var Kanada, en með háttsemi ákærða nutu rækjuafurðirnar ranglega tollfríðinda inn á markaðssvæði Evrópusambandsins í stað þess að á þær legðist 20% tollur, en vangoldin gjöld við innflutning vörunnar námu 162.728 íslenskum krónum. (skjalaskrá, tilvik 27, II/2.27.1 o. áfr.) 

 

20.       Með því að hafa flutt út frá Íslandi til Immingham á Englandi 4.160 kg af rækjuafurðum en kaupandi var Croytech Grimsby Englandi, að söluverðmæti 17.769,22 bresk sterlingspund, sem samsvaraði á útgáfudegi reiknings 15. júlí 2010, alls 3.361.759 íslenskum krónum, en rækjuafurðirnar voru sagðar vera með upprunalandið Ísland á vörureikningi sem ákærði útbjó vitandi um að upprunaland rækjunnar var Kanada, en með háttsemi ákærða nutu rækjuafurðirnar ranglega tollfríðinda inn á markaðssvæði Evrópusambandsins í stað þess að á þær legðist 20% tollur, en vangoldin gjöld við innflutning vörunnar námu 672.352 íslenskum krónum. (skjalaskrá, tilvik 28, II/2.28.1 o. áfr.) 

 

21.       Með því að hafa flutt út frá Íslandi til Immingham á Englandi 8.320 kg af rækjuafurðum en kaupandi var Croytech Grimsby Englandi, að söluverðmæti 38.862,87 bresk sterlingspund, sem samsvaraði á útgáfudegi reiknings 22. júlí 2010, alls 7.299.613 íslenskum krónum, en rækjuafurðirnar voru sagðar vera með upprunalandið Ísland á vörureikningi sem ákærði útbjó vitandi um að upprunaland rækjunnar var Kanada, en með háttsemi ákærða nutu rækjuafurðirnar ranglega tollfríðinda inn á markaðssvæði Evrópusambandsins í stað þess að á þær legðist 20% tollur, en vangoldin gjöld við innflutning vörunnar námu 1.459.923 íslenskum krónum. (skjalaskrá, tilvik 29, II/2.29.1 o. áfr.) 

 

22.       Með því að hafa flutt út frá Íslandi til Immingham á Englandi 8.320 kg af rækjuafurðum en kaupandi var Croytech Grimsby Englandi, að söluverðmæti 38.060,27 bresk sterlingspund, sem samsvaraði á útgáfudegi reiknings 29. júlí 2010, alls 7.162.182 íslenskum krónum, en rækjuafurðirnar voru sagðar vera með upprunalandið Ísland á vörureikningi sem ákærði útbjó vitandi um að upprunaland rækjunnar var Kanada, en með háttsemi ákærða nutu rækjuafurðirnar ranglega tollfríðinda inn á markaðssvæði Evrópusambandsins í stað þess að á þær legðist 20% tollur, en vangoldin gjöld við innflutning vörunnar námu 1.432.436 íslenskum krónum. (skjalaskrá, tilvik 30, II/2.30.1 o. áfr.) 

 

23.       Með því að hafa flutt út frá Íslandi til Immingham á Englandi 7.280 kg af rækjuafurðum en kaupandi var Croytech Grimsby Englandi, að söluverðmæti 32.672,40 bresk sterlingspund, sem samsvaraði á útgáfudegi reiknings 5. ágúst 2010, alls 6.158.747 íslenskum krónum, en rækjuafurðirnar voru sagðar vera með upprunalandið Ísland á vörureikningi sem ákærði útbjó vitandi um að upprunaland rækjunnar var Kanada, en með háttsemi ákærða nutu rækjuafurðirnar ranglega tollfríðinda inn á markaðssvæði Evrópusambandsins í stað þess að á þær legðist 20% tollur, en vangoldin gjöld við innflutning vörunnar námu 1.231.749 íslenskum krónum. (skjalaskrá, tilvik 31, II/2.31.1 o. áfr.) 

 

24.       Með því að hafa flutt út frá Íslandi til Immingham á Englandi 9.360 kg af rækjuafurðum en kaupandi var Croytech Grimsby Englandi, að söluverðmæti 42.073,25 bresk sterlingspund, sem samsvaraði á útgáfudegi reiknings 12. ágúst 2010, alls 7.855.497 íslenskum krónum, en rækjuafurðirnar voru sagðar vera með upprunalandið Ísland á vörureikningi sem ákærði útbjó vitandi um að upprunaland rækjunnar var Kanada, en með háttsemi ákærða nutu rækjuafurðirnar ranglega tollfríðinda inn á markaðssvæði Evrópusambandsins í stað þess að á þær legðist 20% tollur, en vangoldin gjöld við innflutning vörunnar námu 1.571.099 íslenskum krónum. (skjalaskrá, tilvik 32, II/2.32.1 o. áfr.) 

 

25.       Með því að hafa flutt út frá Íslandi til Immingham á Englandi 10.400 kg af rækjuafurðum en kaupandi var Croytech Grimsby Englandi, að söluverðmæti 44.824,32 bresk sterlingspund, sem samsvaraði á útgáfudegi reiknings 19. ágúst 2010, alls 8.383.044 íslenskum krónum, en rækjuafurðirnar voru sagðar vera með upprunalandið Ísland á vörureikningi sem ákærði útbjó vitandi um að upprunaland rækjunnar var Kanada, en með háttsemi ákærða nutu rækjuafurðirnar ranglega tollfríðinda inn á markaðssvæði Evrópusambandsins í stað þess að á þær legðist 20% tollur, en vangoldin gjöld við innflutning vörunnar námu 1.676.609 íslenskum krónum. (skjalaskrá, tilvik 33, II/2.33.1 o. áfr.) 

 

26.       Með því að hafa flutt út frá Íslandi til Immingham á Englandi 3.120 kg af rækjuafurðum en kaupandi var Croytech Grimsby Englandi, að söluverðmæti 14.903,20 bresk sterlingspund, sem samsvaraði á útgáfudegi reiknings 26. ágúst 2010, alls 2.782.278 íslenskum krónum, en rækjuafurðirnar voru sagðar vera með upprunalandið Ísland á vörureikningi sem ákærði útbjó vitandi um að upprunaland rækjunnar var Kanada, en með háttsemi ákærða nutu rækjuafurðirnar ranglega tollfríðinda inn á markaðssvæði Evrópusambandsins í stað þess að á þær legðist 20% tollur, en vangoldin gjöld við innflutning vörunnar námu 556.456 íslenskum krónum. (skjalaskrá, tilvik 34, II/2.34.1 o. áfr.) 

 

27.       Með því að hafa flutt út frá Íslandi til Immingham á Englandi 6.210 kg af rækjuafurðum en kaupandi var Croytech Grimsby Englandi, að söluverðmæti 28.969,59 bresk sterlingspund, sem samsvaraði á útgáfudegi reiknings 2. september 2010, alls 5.340.254 íslenskum krónum, en rækjuafurðirnar voru sagðar vera með upprunalandið Ísland á vörureikningi sem ákærði útbjó vitandi um að upprunaland rækjunnar var Kanada, en með háttsemi ákærða nutu rækjuafurðirnar ranglega tollfríðinda inn á markaðssvæði Evrópusambandsins í stað þess að á þær legðist 20% tollur, en vangoldin gjöld við innflutning vörunnar námu 1.068.051 íslenskum krónum. (skjalaskrá, tilvik 35, II/2.35.1 o. áfr.) 

 

28.       Með því að hafa flutt út frá Íslandi til Immingham á Englandi 14.560 kg af rækjuafurðum en kaupandi var Croytech Grimsby Englandi, að söluverðmæti 64.886,29 bresk sterlingspund, sem samsvaraði á útgáfudegi reiknings 9. september 2010, alls 11.837.206 íslenskum krónum, en rækjuafurðirnar voru sagðar vera með upprunalandið Ísland á vörureikningi sem ákærði útbjó vitandi um að upprunaland rækjunnar var Kanada, en með háttsemi ákærða nutu rækjuafurðirnar ranglega tollfríðinda inn á markaðssvæði Evrópusambandsins í stað þess að á þær legðist 20% tollur, en vangoldin gjöld við innflutning vörunnar námu 2.367.441 íslenskum krónum. (skjalaskrá, tilvik 36, II/2.36.1 o. áfr.) 

 

29.       Með því að hafa flutt út frá Íslandi til Immingham á Englandi 8.320 kg af rækjuafurðum en kaupandi var Croytech Grimsby Englandi, að söluverðmæti 38.060,48 bresk sterlingspund, sem samsvaraði á útgáfudegi reiknings 23. september 2010, alls 6.898.462 íslenskum krónum, en rækjuafurðirnar voru sagðar vera með upprunalandið Ísland á vörureikningi sem ákærði útbjó vitandi um að upprunaland rækjunnar var Kanada, en með háttsemi ákærða nutu rækjuafurðirnar ranglega tollfríðinda inn á markaðssvæði Evrópusambandsins í stað þess að á þær legðist 20% tollur, en vangoldin gjöld við innflutning vörunnar námu 1.379.692 íslenskum krónum. (skjalaskrá, tilvik 37, II/2.37.1 o. áfr.) 

 

30.       Með því að hafa flutt út frá Íslandi til Immingham á Englandi 5.200 kg af rækjuafurðum en kaupandi var Croytech Grimsby Englandi, að söluverðmæti 23.042,68 bresk sterlingspund, sem samsvaraði á útgáfudegi reiknings 16. september 2010, alls 4.176.486 íslenskum krónum, en rækjuafurðirnar voru sagðar vera með upprunalandið Ísland á vörureikningi sem ákærði útbjó vitandi um að upprunaland rækjunnar var Kanada, en með háttsemi ákærða nutu rækjuafurðirnar ranglega tollfríðinda inn á markaðssvæði Evrópusambandsins í stað þess að á þær legðist 20% tollur, en vangoldin gjöld við innflutning vörunnar námu 835.297 íslenskum krónum. (skjalaskrá, tilvik 38, II/2.38.1 o. áfr.) 

 

31.       Með því að hafa flutt út frá Íslandi til Immingham á Englandi 3.120 kg af rækjuafurðum en kaupandi var Croytech Grimsby Englandi, að söluverðmæti 14.834,42 bresk sterlingspund, sem samsvaraði á útgáfudegi reiknings 30. september 2010, alls 2.674.349 íslenskum krónum, en rækjuafurðirnar voru sagðar vera með upprunalandið Ísland á vörureikningi sem ákærði útbjó vitandi um að upprunaland rækjunnar var Kanada, en með háttsemi ákærða nutu rækjuafurðirnar ranglega tollfríðinda inn á markaðssvæði Evrópusambandsins í stað þess að á þær legðist 20% tollur, en vangoldin gjöld við innflutning vörunnar námu 534.870 íslenskum krónum. (skjalaskrá, tilvik 39, II/2.39.1 o. áfr.) 

 

32.       Með því að hafa flutt út frá Íslandi til Immingham á Englandi 7.280 kg af rækjuafurðum en kaupandi var Croytech Grimsby Englandi, að söluverðmæti 33.245,66 bresk sterlingspund, sem samsvaraði á útgáfudegi reiknings 14. október 2010, alls 5.878.830 íslenskum krónum, en rækjuafurðirnar voru sagðar vera með upprunalandið Ísland á vörureikningi sem ákærði útbjó vitandi um að upprunaland rækjunnar var Kanada, en með háttsemi ákærða nutu rækjuafurðirnar ranglega tollfríðinda inn á markaðssvæði Evrópusambandsins í stað þess að á þær legðist 20% tollur, en vangoldin gjöld við innflutning vörunnar námu 1.175.766 íslenskum krónum. (skjalaskrá, tilvik 40, II/2.40.1 o. áfr.) 

 

33.       Með því að hafa flutt út frá Íslandi til Immingham á Englandi 10.400 kg af rækjuafurðum en kaupandi var Croytech Grimsby Englandi, að söluverðmæti 49.043,07 bresk sterlingspund, sem samsvaraði á útgáfudegi reiknings 21. október 2010, alls 8.634.523 íslenskum krónum, en rækjuafurðirnar voru sagðar vera með upprunalandið Ísland á vörureikningi sem ákærði lét undirmann sinn hjá Hafrót Seafood ehf. útbúa vitandi um að upprunaland rækjunnar var Kanada, en með háttsemi ákærða nutu rækjuafurðirnar ranglega tollfríðinda inn á markaðssvæði Evrópusambandsins í stað þess að á þær legðist 20% tollur, en vangoldin gjöld við innflutning vörunnar námu 1.726.905 íslenskum krónum. (skjalaskrá, tilvik 41, II/2.41.1 o. áfr.) 

 

34.       Með því að hafa flutt út frá Íslandi til Immingham á Englandi 7.280 kg af rækjuafurðum en kaupandi var Croytech Grimsby Englandi, að söluverðmæti 33.062,24 bresk sterlingspund, sem samsvaraði á útgáfudegi reiknings 7. október 2010, alls 5.828.542 íslenskum krónum, en rækjuafurðirnar voru sagðar vera með upprunalandið Ísland á vörureikningi sem ákærði lét undirmann sinn hjá Hafrót Seafood ehf. útbúa vitandi um að upprunaland rækjunnar var Kanada, en með háttsemi ákærða nutu rækjuafurðirnar ranglega tollfríðinda inn á markaðssvæði Evrópusambandsins í stað þess að á þær legðist 20% tollur, en vangoldin gjöld við innflutning vörunnar námu 1.165.708 íslenskum krónum. (skjalaskrá, tilvik 42, II/2.42.1 o. áfr.) 

 

35.       Með því að hafa flutt út frá Íslandi til Immingham á Englandi 13.520 kg af rækjuafurðum en kaupandi var Croytech Grimsby Englandi, að söluverðmæti 60.392,48 bresk sterlingspund, sem samsvaraði á útgáfudegi reiknings 28. október 2010, alls 10.751.673 íslenskum krónum, en rækjuafurðirnar voru sagðar vera með upprunalandið Ísland á vörureikningi sem ákærði útbjó vitandi um að upprunaland rækjunnar var Kanada, en með háttsemi ákærða nutu rækjuafurðirnar ranglega tollfríðinda inn á markaðssvæði Evrópusambandsins í stað þess að á þær legðist 20% tollur, en vangoldin gjöld við innflutning vörunnar námu 2.150.335 íslenskum krónum. (skjalaskrá, tilvik 43, II/2.43.1 o. áfr.) 

 

36.       Með því að hafa flutt út frá Íslandi til Immingham á Englandi 8.180 kg af rækjuafurðum en kaupandi var Croytech Grimsby Englandi, að söluverðmæti 37.718,74 bresk sterlingspund, sem samsvaraði á útgáfudegi reiknings 18. nóvember 2010, alls 6.780.321 íslenskum krónum, en rækjuafurðirnar voru sagðar vera með upprunalandið Ísland á vörureikningi sem ákærði útbjó vitandi um að upprunaland rækjunnar var Kanada, en með háttsemi ákærða nutu rækjuafurðirnar ranglega tollfríðinda inn á markaðssvæði Evrópusambandsins í stað þess að á þær legðist 20% tollur, en vangoldin gjöld við innflutning vörunnar námu 1.356.064 íslenskum krónum. (skjalaskrá, tilvik 45, II/2.45.1 o. áfr.) 

 

37.       Með því að hafa flutt út frá Íslandi til Immingham á Englandi 9.360 kg af rækjuafurðum en kaupandi var Croytech Grimsby Englandi, að söluverðmæti 42.760,49 bresk sterlingspund, sem samsvaraði á útgáfudegi reiknings 25. nóvember 2010, alls 7.732.379 íslenskum krónum, en rækjuafurðirnar voru sagðar vera með upprunalandið Ísland á vörureikningi sem ákærði útbjó vitandi um að upprunaland rækjunnar var Kanada, en með háttsemi ákærða nutu rækjuafurðirnar ranglega tollfríðinda inn á markaðssvæði Evrópusambandsins í stað þess að á þær legðist 20% tollur, en vangoldin gjöld við innflutning vörunnar námu 1.546.476 íslenskum krónum. (skjalaskrá, tilvik 46, II/2.46.1 o. áfr.) 

 

38.       Með því að hafa flutt út frá Íslandi til Immingham á Englandi 12.480 kg af rækjuafurðum en kaupandi var Croytech Grimsby Englandi, að söluverðmæti 55.600,07 bresk sterlingspund, sem samsvaraði á útgáfudegi reiknings 25. nóvember 2010, alls 10.057.497 íslenskum krónum, en rækjuafurðirnar voru sagðar vera með upprunalandið Ísland á vörureikningi sem ákærði útbjó vitandi um að upprunaland rækjunnar var Kanada, en með háttsemi ákærða nutu rækjuafurðirnar ranglega tollfríðinda inn á markaðssvæði Evrópusambandsins í stað þess að á þær legðist 20% tollur, en vangoldin gjöld við innflutning vörunnar námu 2.011.499 íslenskum krónum. (skjalaskrá, tilvik 47, II/2.47.1 o. áfr.) 

 

39.       Með því að hafa flutt út frá Íslandi til Immingham á Englandi 18.700 kg af rækjuafurðum en kaupandi var Croytech Grimsby Englandi, að söluverðmæti 83.221,14 bresk sterlingspund, sem samsvaraði á útgáfudegi reiknings 9. desember 2010, alls 15.096.315 íslenskum krónum, en rækjuafurðirnar voru sagðar vera með upprunalandið Ísland á vörureikningi sem ákærði útbjó vitandi um að upprunaland rækjunnar var Kanada, en með háttsemi ákærða nutu rækjuafurðirnar ranglega tollfríðinda inn á markaðssvæði Evrópusambandsins í stað þess að á þær legðist 20% tollur, en vangoldin gjöld við innflutning vörunnar námu 3.019.263 íslenskum krónum. (skjalaskrá, tilvik 48, II/2.48.1 o. áfr.) 

 

40.       Með því að hafa flutt út frá Íslandi til Immingham á Englandi 12.390 kg af rækjuafurðum en kaupandi var Croytech Grimsby Englandi, að söluverðmæti 52.746,15 bresk sterlingspund, sem samsvaraði á útgáfudegi reiknings 16. desember 2010, alls 9.576.591 íslenskum krónum, en rækjuafurðirnar voru sagðar vera með upprunalandið Ísland á vörureikningi sem ákærði útbjó vitandi um að upprunaland rækjunnar var Kanada, en með háttsemi ákærða nutu rækjuafurðirnar ranglega tollfríðinda inn á markaðssvæði Evrópusambandsins í stað þess að á þær legðist 20% tollur, en vangoldin gjöld við innflutning vörunnar námu 1.915.318 íslenskum krónum. (skjalaskrá, tilvik 49, II/2.49.1 o. áfr.) 

 

41.       Með því að hafa flutt út frá Íslandi til Immingham á Englandi 4.160 kg af rækjuafurðum en kaupandi var Croytech Grimsby Englandi, að söluverðmæti 18.342,44 bresk sterlingspund, sem samsvaraði á útgáfudegi reiknings 11. nóvember 2010, alls 3.305.675 íslenskum krónum, en rækjuafurðirnar voru sagðar vera með upprunalandið Ísland á vörureikningi sem ákærði útbjó vitandi um að upprunaland rækjunnar var Kanada, en með háttsemi ákærða nutu rækjuafurðirnar ranglega tollfríðinda inn á markaðssvæði Evrópusambandsins í stað þess að á þær legðist 20% tollur, en vangoldin gjöld við innflutning vörunnar námu 661.135 íslenskum krónum. (skjalaskrá, tilvik 50, II/2.50.1 o. áfr.)

Framangreind háttsemi ákærða telst varða við ákvæði 1. mgr. 173. gr. tollalaga nr. 88/2005 og 158. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940.

Þess er krafist að ákærði verði dæmdur til refsingar og til greiðslu alls sakarkostnaðar.“

Ákærði kom fyrir dóminn við þingfestingu málsins og neitaði sök. Verjandi ákærða lagði fram greinargerð þann 24. mars sl. og hófst aðalmeðferð 21. apríl sl. og var framhaldið 6. maí sl. Var málið dómtekið að málflutningi loknum.

Málsatvik.

Með bréfi Tollstjóra, dagsettu 19. október 2011, kærði embættið til embættis sérstaks saksóknara meint brot í tengslum við útflutning Hafrótar Seafood ehf. á rækjuafurðum til landa innan Evrópusambandsins á árinu 2010, en uppruni afurðanna hafi verið ranglega tilgreindur innan Evrópska efnahagssvæðisins í útflutningsgögnum. Með því móti hafi afurðirnar notið ranglega tollfríðinda innan Evrópusambandsins, en vangreiddur tollur vegna þeirra vörusendinga sem kærðar voru hafi verið áætlaður rúmlega sextíu milljónir króna. Í bréfi, sem vísað er til, með kærunni segir að embættinu hafi borist ábendingar í febrúarmánuði 2011 um að útflutningsaðilar á rækju frá Íslandi væru að bjóða soðna og pillaða rækju á mjög lágu verið í Englandi. Sérstaklega hafi verið bent á rækjuafurðið, sem gætu hafa verið unnar úr hráefni frá Kanada. Við rannsókn hafi komið í ljós að Hafrót Seafood ehf. hafi haft nokkra sérstöðu varðandi útflutning. Fyrirtækið hafi ekkert flutt af rækjuhráefni til landsins en hafi flutt mikið af rækjuafurðum úr landi á árinu 2010. Þá hafi einnig komið í ljós að félagið sé aðili að farmverndarkerfi Tollstjóra en hefði ekki notað sér það. Við skoðun á vörureikningi frá fyrirtækinu hafi komið í ljós að það flytti út rækju, aðallega frá Meleyri hf. á Hvammstanga og Saltveri í Reykjanesbæ. Í framhaldi af frekari rannsókn hafi verið óskað eftir útflutningsskjölum frá Jónum Transport og síðan gögnum frá Samskipum, Eimskip, Saltver ehf. og Ás-Pack ehf. Skýrsla var tekin af ákærða hjá Tollstjóra. Var niðurstaðan sú að fimmtíu vörusendingar fóru með rækjuafurðum, soðnum og pilluðum, útfluttum af fyrirtækinu Hafrót Seafood ehf. til landa Evrópusambandsins, þar sem rækja er ranglega tilgreind á vörureikningum fyrirtækisins sem upprunnin á hinu evrópska efnahagssvæði. Verðmæti þeirra sendinga samkvæmt vörureikningum Hafrótar séu samtals 305.930.218 krónur og áætluð vangoldin gjöld til landa Evrópusambandsins séu 62.340.058 krónur. 

Skjalleg sönnunargögn.

Tölvupóstur frá 3. október 2014 liggur fyrir í málinu frá Fiskistofu til sérstaks saksóknara. Kemur þar fram að Matvælastofnun gefi út vinnsluleyfi til fiskvinnslu í landinu og Fiskistofa hafi ekki aðkomu á vettvangi að vinnsluferli erlends hráefnis hér á landi þó svo að það fari síðan til útflutnings. Segir í tölvupóstinum að þegar útflytjandi leggi fram vinnsluvottorð til áritunar hjá Fiskistofu þurfi hann jafnframt að leggja fram erlent veiðivottorð sem staðfesti að aflinn hafi verið löglega veiddur í upprunalandinu. Megináhersla Fiskistofu sé að tryggja að gilt og rétt veiðivottorð fylgi með framlögðum vinnsluvottorðum og að innihald vinnsluvottorða sé í samræmi við veiðivottorðin.

            Ódagsett bréf frá Jónum Transport liggur fyrir í málinu en það er svarbréf við fyrirspurn embættis sérstaks saksóknara frá 19. júní 2014. Í bréfi Jóna Transport kemur fram að Hafrót hafi sent Jónum Transport flutningstilkynningu viðkomandi skipafélags ásamt vörureikningum og hlutverk Jóna Transport sé í þeim tilvikum að gera útflutningstollskýrslu og séu þessi gögn því borin saman, þ.e. magntölur á vörureikningi og flutningstilkynningu. Skipafélagið sendi tollembættinu svokallaða uppskiptingu farmskrár og séu þessar tölur því bornar saman en þær verði að stemma. Þau gögn sem stuðst sé við séu flutningstilkynning farmflytjanda og vörureikningur sendanda. Þá framvísi útflytjandi tollskrárnúmeri sem hann eigi að styðjast við í tollaafgreiðslu. Jónar Transport segjast byggja vinnu sína og þjónustu á innsendum gögnum farmflytjanda og gengið sé út frá því að rétt gögn séu send til þeirra.

            Bréf frá fjármálaráðuneytinu til Samtaka fiskvinnslustöðva, dagsett 20. júní 2000, liggur fyrir í málinu. Kemur fram í bréfinu að meginreglan sé sú að blanda megi saman þriðja lands rækju við innlenda rækju. Megi hlutfall þriðja lands rækjunnar ekki vera meira en 10%.

            Bréf Fjármálaráðuneytisins til Tollstjóra, dagsett 26. nóvember 2001, liggur fyrir þar sem áréttað er að bréf embættisins til Félags rækju- og hörpudiskframleiðenda frá 29. október 1998 og Samtaka fiskvinnslustöðva, dagsett 1. mars 1999 og 20. júní 2000, þar sem fram komi skýringar á ákvæðum í fríverslunarsamningi Íslands og Evrópubandalagsins frá 1972 sé enn í gildi, hafi verið sent þessum aðilum og áréttað að samningurinn væri enn í gildi.

            Fyrir liggur bréf Hafrótar ehf., dagsett 30. ágúst 1999, til þáverandi Ríkistollstjóraembættis, þar sem félagið sótti um tollnúmer sem heimilaði þeim að gefa út yfirlýsingu á reikningum vegna útflutnings sem kæmi í staðinn fyrir útgáfu EUR 1 skírteinis. Með bréfi 14. október 1999 frá Ríkistollstjóra var Hafrót ehf. veitt leyfi nr. 1008-99 með nánar tilgreindum skilyrðum, m.a. að við útgáfu upprunayfirlýsinga sé í hvívetna gætt skilyrða samkvæmt viðkomandi fríverslunarsamningi.

            Með bréfi, dagsettu 28. júní 2000, sótti Hafrót Ltd. um sambærilegt leyfi og Hafrót ehf. var með til að gefa út yfirlýsingu á vörureikninga um uppruna, óháð verðmæti vegna útflutnings og tollmeðferðar á sjávarafurðum. Kemur fram í bréfinu að frá 1. maí 2000 hafi fyrrum félag gengið til liðs við Íslenskt Marfang og verði gamla Hafrót ehf. sameinað því félagi. Nýja Hafrót muni taka við útflutningi á pillaðri rækju og frosnum fiski frá sömu aðilum og eldra Hafrót hafi verið með og með sömu starfsmönnum, J, Erni Magnússyni og E. Með bréfi Ríkistollstjóra, dagsettu 14. júlí 2000, var Hafrót ehf. veitt að nýju leyfi nr. 1005-2000 sem viðurkenndur útflytjandi með leyfi til að gefa upprunayfirlýsingu á vörureikning. Var leyfið m.a. bundið því skilyrði að félagið gætti í hvívetna skilyrða samkvæmt viðkomandi fríverslunarsamningi við útgáfu upprunayfirlýsinga en í leyfisbréfinu er sérstaklega vísað til 21. gr. bókunar 4 við EES-samninginn og hliðstæðra ákvæða annarra fríverslunarsamninga, sem Ísland sé aðili að.

            Í gögnum málsins liggja fyrir 41 vörureikningur útgefnir ýmist af Hafrót Seafood Ltd. til Hafrótar Seafood ehf. eða öfugt. Með reikningunum eru fylgjandi svokölluð ANNEX IV sem er staðfesting Fiskistofu, matsvottorð og flutningsgjaldatilkynning frá Samskipum. Eru vörureikningarnir ýmist áritaðir af ákærða eða Kolbrúnu Eysteinsdóttur fyrir hönd Hafrótar Seafood ehf.

Skýrslur fyrir dómi.

Ákærði kvaðst fyrir dóminum hafa verið einn af eigendum og framkvæmdastjóri Hafrótar Seafood ehf. á árinu 2010. Ákærði og E hafi átt félagið á þessum tíma. Tvö og hálft starfsgildi hafi verið hjá félaginu en F hafi séð um bókhaldið. Starf ákærða hafi verið allt frá því að skúra gólfin, afla hráefnis og selja. Ákærði hafi tekið að sér það sem honum hafi gengið betur með og E það sem félli honum betur. Ákærði kvaðst hafa unnið við framleiðslu og útflutning sjávarafurða frá árinu 2000. Ákærði hafi meira verið í pappírsmálum og útgáfu reikninga þegar á leið. Kvað ákærði útflutning og sölu rækju hafa aukist með tímanum en verið stór hluti af þeirra viðskiptum. Ákærði kvaðst aðspurður hafa talið sig vera að gera rétt þegar hann skrifaði á reikninga að uppruni vörunnar hafi verið Ísland. Hann hafi verið að rembast við að afla afurða og selja og hann verði bara að viðurkenna að það að setja sig inn í tollalögin hafi ákærði mátt gera betur. Mistök ákærða felist fyrst og fremst í því að hann hafi haft tollmiðlara „custom agent“ sem ákærði hélt að myndi láta sig vita væri hann að gera rangt en svo hafi ekki verið. Ákærði kvað það rétt að hann hafi séð um að útbúa vörureikningana en í sex tilvikum hafi Kolbrún gefið út reikninga og hún þá haft reikninga ákærða sem fyrirmynd. Ákærði kvað Hafrót hafa fengið leyfi tollyfirvalda til að árita vörureikninga og hafi reikningarnir borið það með sér. Ákærði kvaðst hafa sótt um þessa heimild á árinu 2008 eða 2009, hann myndi það ekki. Ákærði kvaðst aðspurður hafa haft samband við tollinn á sínum tíma og fengið bréf frá tollinum um áritunarheimildina en ákærði sjái eftir á að hann hefði átt að kynna sér þetta betur. Hins vegar hafi áherslur verið lagðar á það að afla hráefnis, selja það og afla tekna til starfseminnar, allt hafi snúist um það. Ákærði kvað mest af rækjunni hafa verið keypta frá Meleyri ehf. á Hvammstanga. Einnig frá Saltveri og Ás-pack og eitthvað frá Fisk á Grundarfirði og Kampi á Ísafirði. Ákærði kvað Meleyri hafa keypt iðnaðarrækju en hafa misst bankafyrirgreiðslu á sínum tíma. Þá hafi Hafrót farið í sinn viðskiptabanka og leitað leiða til að fjármagna rækjukaup fyrir Meleyri. Niðurstaðan hafi verið sú að Hafrót hafi í raun keypt iðnaðarrækjuna og selt hana aftur til Meleyrar. Það sama hafi verið gert gagnvart Saltveri og Ás-pack. Á reikningum til þessara fyrirtækja hafi verið eignarréttarfyrirvari þar sem fram hafi komið að þegar varan hafi verið unnin, skuli hún vera eign Hafrótar. Þetta hafi þurft að fara í gegnum þá svo hægt hafi verið að skuldajafna sölureikningana á Meleyri. Mjög svipað fyrirkomulag hafi verið við Saltver og Ás-pack. Eftir þetta ferli hafi Hafrót selt vöruna erlendis í umsýsluviðskiptum. Þeir hafi síðan gefið út afreikning þar sem skýrt komi fram hvað sé verið að skuldajafna, kvað séu frádráttarliðir o.s.frv. Eina tilvikið þar sem Hafrót raunverulega keypti rækjuna hafi verið frá Fisk á Grundarfirði og Kampi á Ísafirði. Ákærði kvaðst hafa fengið vinnsluvottorð frá þeim aðilum sem unnu rækjuna auk veiðivottorðs. Ákærði hafi fengið þau gögn í hendur áður en hann gaf út vörureikningana. Ákærði ítrekaði að hans mistök hafi falist í því að í stað þess að setja IS-Iceland í liðinn Country of Origin, hafi hann átt að setja IS/CA. Ákærði kvað vinnsluvottorð hafa þurft staðfestingar frá Fiskistofu áður en útflutningur gat farið fram. Í þeim tilvikum þar sem umsýsluviðskipti áttu sér stað hafi ákærði fengið upplýsingarnar frá t.d. Meleyri og Ás-pack og sent til Fiskistofu og fengið áritun frá henni en Fiskur og Kampur hafi sjálfir fengið vottorðin frá Fiskistofu og sent til Hafrótar. Ákærði kvaðst ekki muna nákvæmlega hverjir hafi fengið hvað á þessum tíma en t.d. hafi Jónar Transport hf. séð um tollskýrslugerð fyrir Hafrót og ástæðan hafi verið sú að þeir hafi talið að tíma eigenda Hafrótar hafi verið betur varið í að afla aðfanga fyrir fyrirtækið heldur en að vera að vasast í pappírsvinnu. Minnti ákærða að eingöngu vörureikningurinn hafi verið sendur til Jóna Transport og þeir síðan útbúið tollaskýrslur fyrir Hafrót sem hafi þá farið til tollayfirvalda. Hins vegar hafi vörureikningur, ásamt veiðivottorði og vinnsluvottorði, verið sendur í faxi til Samskipa í Bretlandi sem hafi annast innflutningstolla fyrir Hafrót. Eftir að tollyfirvöld hafi haft afskipti af Hafrót vegna þessa máls hafi ákærði farið eftir leiðbeiningum starfsmanns tollsins í öllu. Reikningar þeir sem ákært er fyrir voru allir bornir undir ákærða og kvað hann það rétt að þeir væru útgefnir af ákærða og eftir atvikum starfsmanni hans eftir forskrift ákærða. Þá kvað ákærði rétt að hann hafi fengið upplýsingar um uppruna rækjunnar áður en hann gaf út vörureikningana. Að auki kvað ákærði rétt að upplýsingar til tollyfirvalda frá honum hafi verið að uppruni rækjunnar hafi verið íslenskur. Ákærði kvaðst einnig eitthvað hafa selt á þýskan markað. Ákærði kvað auðvelt hafa verið að selja rækju á þessum tíma en miklar sveiflur hafi verið á verði á þessum tíma en almennt hafi verið auðvelt að selja rækjuna. Aðspurður um sölumöguleika á rækjunni hefði hún verið 20% dýrari og kaupandi hefði vitað að hún væri kanadísk, kvað ákærði rækjuna hafa selst en það hefði tekið lengri tíma, en vísaði aftur til þess að hann hafi gert mistök við útgáfu reikninganna. Ákærði kvaðst hafa komist að því, eftir að hann fór að kynna sér þessi mál, að aðrir útflytjendur á upprunarækju hafi verið með tvö verð, annars vegar á rækju af íslenskum uppruna og hins vegar af þriðja lands uppruna. Þegar um þriðja lands uppruna væri að ræða þá væru reikningarnir alltaf lægri sem næmi 20%. Ef ákærði hefði vitað þetta á þessum tíma þá hefðu reikningar verið með mismunandi verði og ákærði ekki í vafa um að hann hefði selt allt saman, bara með öðrum formerkjum. Ákærði kvað eitt tilvik hafa komið upp þar sem kaupandi gerði athugasemd við reikning þar sem hann var rukkaður um toll af vörunni. Ákærði kvað Hafrót Seafood Ltd. vera útflytjanda en einhvers staðar í ferlinu hafi þetta snúist við en innflytjandinn hafi auðvitað átt að vera í Bretlandi, Hafrót Seafood Ltd., en útflytjandinn Hafrót Seafood ehf. Þegar varan kom út til Bretlands hafi hún verið sett í frystigeymslu og þeir selt út úr frystigeymslunni. Oft sé ekki búið að selja vöruna þegar hún er sett í frystigeymsluna. Þetta hafi fyrst og fremst verið gert til að spara peninga því að flutningskostnaður hafi verið dýr ef varan var send í smáum skömmtum beint til kaupanda. Því hafi þeir búið til stærri sendingar á þeirra nafn og sett þær í frystigeymslu og síðan selt þaðan út. Aðspurður um mistök ákærða við gerð vörureikninga, kvaðst ákærði hafa talið að þeir hafi haft svokallaðan fríkvóta að tuttugu þúsund tonnum og þeir yrðu látnir vita þegar því marki væri náð. Eftir á hafi ákærði komist að því að þetta hafi verið misskilningur hjá sér. Hann hafi ekki leitað sér upplýsinga um þetta hjá tollyfirvöldum en hafi talið að tollafgreiðsluaðilinn í Bretlandi myndi láta sig vita en það hafi verið barnaskapur hjá ákærða að halda það. Ákærði kvað aðspurður enga skriflega samninga hafa verið á milli þeirra og Meleyrar en í þessum bransa væri mikið talað saman og að auki hafi staðfestingar verið sendar með faxi á þessum tíma en allir samningar byrji í símtölum. Ákærði kvaðst enga hugmynd hafa um það á hvernig markað rækjan fari þegar kaupandi tekur endanlega við henni erlendis. Sumir stórir kaupendur búi til rækjusalat og rækjusamlokur, aðrir eru með sínar eigin vefsíður og verslanir ámóta Kosti en þetta sé eins misjafnt og kaupendur eru margir. Ákærði kvaðst ekki hafa komið að reikningagerð fyrr en hann gekk inn í Hafrót Seafood ehf., um 2008 eða 2009, en þá hafi hann bara fylgt því sem áður hafði verið gert. Aðspurður kvað hann yfirleitt vera um umsýsluviðskipti að ræða milli Hafrótar og þeirra sem fiskafurðin kemur frá. Þá fari fram sérstakt uppgjör milli þeirra og allur útlagður kostnaður dreginn frá söluverðinu og eftir standi hlutur Hafrótar, oftast um 2-3%. Fór ákærði yfir framlagða afreikninga og útskýrði fyrir dóminum á hvaða forsendum slíkur útreikningur færi fram. Þá kvað ákærði endanlegan kaupanda ekki koma fram á afreikningi og sé ástæða þess að vinnsluaðili notfæri sér ekki þær upplýsingar. Kvað ákærði að vörureikningur væri gefinn út og sá reikningur sendur tollyfirvöldum til tollafgreiðslu. Eftir að sala hefur átt sér stað þá sé endanlegt söluverð gert upp en það sé stundum lægra en vörureikningurinn segi til um. Afreikningurinn fari hins vegar aldrei til tollyfirvalda. Upphaflegur vörureikningur sé síðan kreditfærður í bókhaldi félagsins en hann sé eingöngu notaður sem útflutningsreikningur. Ákærði kvaðst hafa verið í þeirri trú að umsýsluaðili hans í Bretlandi hefði gert athugasemd við útgáfu reikninga hans ef eitthvað athugavert hefði verið við þá, eins og t.d. upprunaland vörunnar, þar sem sá aðili hafi fengið upprunavottorð sent með reikningunum. Það hafi hann ekki gert og því hafi ákærði verið í góðri trú. Ákærði kvað það hafa verið hagsmuni félagsins að selja á sem hæstu verði því að út frá söluverði hafi tekjur félagsins reiknast. Þá taldi ákærði að félagið hafi selt rækjuna í Bretlandi á sama eða svipuðu verði og rækja hafi verið seld þar frá Kanada.                 

Vitnið A kvaðst hafa starfað hjá Tollstjóra á ákærutímabilinu. Hans verksvið hafi verið að fylgjast með útflutningi sjávarfangs, sérstaklega vegna EES-samningsins. Embættið hafi fengið ábendingu um að hugsanlega væri verið að flytja út til Bretlands sjávarfang sem væri ranglega sagt eiga uppruna sinn á Íslandi. Hafi vitnið í framhaldi farið að rannsaka málið. Kvað vitnið tollyfirvöld veita fyrirtækjum, eða viðurkenndum útflytjendum, áritunarheimild að ákveðnum skilyrðum uppfylltum og séu vörureikningar áritaðir um þá heimild og þurfi fyrirtæki því ekki að koma með upprunavottorð til Tollstjóra til að fá sérstaka áritun á það í hvert sinn. Félagið fái þá sérstakt númer sem það þarf að skrá á hvern vörureikning sem það gefi út vegna útflutnings. Kvað vitnið vörureikninginn vera grundvallargagn fyrir tollyfirvöld til að reikna út tolla eða veita heimild til útflutnings. Önnur gögn fá tollyfirvöld ekki. Á vörureikningnum komi umrædd heimild fram. Vitnið kvað rétt vera að Jónar Transport hafi séð um tollafgreiðslu fyrir Hafrót en engar athugasemdir hafi komið frá því fyrirtæki til tollsins vegna reikninga Hafrótar. Aðspurt um áritunina DDP á vörureikninginn, kvað vitnið það standa fyrir því að öll gjöld, þ.m.t. tollar, séu greidd af útflytjanda. Vitnið kvað sitt hlutverk við rannsókn málsins hafa beinst að því hvaðan varan var upprunnin og komist að þeirri niðurstöðu að hún hafi verið rangt skráð á vörureikninga. Samskipti vitnisins við Evrópusambandið séu í því fólgin að passa upp á að ekki sé brotið gegn EES-samningnum. Vitnið hafi tilkynnt sínar upplýsingar til Evrópusambandsins og þeir þá tekið við rannsókninni á sínu umráðasvæði en vitnið ekki haft meira með málið að gera. Aðspurt um það hvort endanlegur kaupandi vörunnar hafi einhver áhrif á tollafgreiðslu vörunnar, kvaðst vitnið ekki geta svarað því. Vitnið kvaðst hafa kallað eftir skjölum frá Jónum Transport þegar það rannsakaði málið fyrir hönd Tollstjóra. Þau skjöl hafi ekki bent til annars en að varan væri af íslenskum uppruna. Vitnið kvað starfsmenn fyrirtækis eins og Jóna Transport sækja námskeið hjá Tollstjóra áður en það fái leyfi til að starfa sem tollmiðlari. Aðspurt um uppgefið verið á vörureikningi, kvað vitnið það vera gjaldstofn sem tollmeðferðin byggist á. Við meðferð málsins hjá Tollstjóra hafi komið upp sú athugasemd frá Hafrót að aðrir söluskilmálar hafi gilt milli þeirra og seljanda vörunnar og endanlegt verð ekki verið það sama og á vörureikningi. Af þeim sökum hafi tollstjóraembættið ákveðið að senda Evrópusambandinu ekki útreikningana vegna vangoldinna gjalda heldur eingöngu upplýsingar um vörunúmerin því að það hafi áður komið upp við tolleftirlit að um bráðabirgðaverð hafi verið að ræða á vörureikningi hjá útflytjanda. Tollmeðferð á Íslandi byggist hins vegar á innsendum vörureikningi og upplýsingar um upprunaland byggist á vörureikningi. Aðspurt um það hvort einhver fríkvóti hafi verið hjá Evrópusambandinu á þessum tíma, kvað vitnið einhverja samninga hafa verið milli landa um innflutning á vöru frá þriðja landi en að öðru leyti þekkti vitnið það ekki. Aðspurt um aðkomu tollyfirvalda við tollafgreiðslu í tilviki Hafrótar, kvað vitnið þeirra hlutverk vera að fylgjast með því að varan fari frá landinu á réttan hátt og sé það í þessu tilviki hvaðan varan sé. Ef rétt upprunaland hefði verið á reikningum, hefðu tollyfirvöld í Bretlandi innheimt toll af vörunni og eftir atvikum önnur gjöld. Ef fram komi við tollafgreiðslu að upprunaland sé Kanada en tilkynnt á vörureikningi að varan sé frá Íslandi þá geri tollyfirvöld athugasemd. Þá kvað vitnið tollyfirvöld ekki þurfa að koma frekar að útflutningi hjá fyrirtæki eins og Hafrót því að það sé búið að viðurkenna þennan útflytjanda og veita honum áritun um að hann kunni upprunareglurnar. Vitnið kvað ákærða hafa verið samvinnuþýðan við rannsókn málsins. Þá kvaðst vitnið vita að allar þær sendingar sem ákært er fyrir hafi verið ranglega tollafgreiddar í móttökulandinu. Aðspurt um það hvort endanlegt verð milli útflytjanda og seljanda komi tollafgreiðslu á Íslandi eitthvað við, kvað vitnið svo ekki vera. Það sé á verksviði móttökulands að reikna út tolla og önnur gjöld af vörunni og þá geti endanlegt verð hugsanlega skipt máli. Skylda íslenskra tollyfirvalda sé að tryggja að farið sé eftir EES-samningnum sem Ísland sé bundið af.  

Vitnið B kvaðst fyrir dóminum vera deildarstjóri rannsóknardeildar Tollstjóra. Aðkoma vitnisins að málinu hafi verið frá árinu 2012 og þá að svara bréflega spurningum frá embætti sérstaks saksóknara. Aðspurt um þýðingu útgefinna vörureikninga við útflutning vöru, kvað vitnið slíka reikninga vera grundvallargagn við tollafgreiðslu vörunnar. Magn, verðmæti og uppruni á að koma fram á reikningnum og hafi áhrif á tollafgreiðsluna. Vitnið kvað tollmiðlara hafa þá stöðu gagnvart tollyfirvöldum að hafa heimild til að koma fram fyrir hönd innflytjanda og útflytjanda og ganga frá pappírum í tengslum við t.d. útflutning. Ef tollmiðlari fái rangar upplýsingar frá útflytjanda beri hann ábyrgð á þeim gagnvart tollyfirvöldum, hafi hann vitað um þá röngu upplýsingagjöf. Annars beri útflytjandi sjálfur ábyrgð á þeim upplýsingum sem veittar séu varðandi vöruna. Aðspurt um þýðingu uppgefins verðs á vörureikningi kvað vitnið tolla byggjast á verði við innflutning. Tollyfirvöldum ber að bera saman þær upplýsingar sem koma á vörureikningi og þeim fylgigögnum sem þeim fylgi. Þá geti tollyfirvöld ekki byggt afgreiðslu sína á öðrum upplýsingum en þeim sem komi fram á vörureikningi, þ.e. ekki reikningum sem komi fram síðar eða gerðir séu síðar. Þá staðfesti vitnið að áritunin DDP á vörureikningi standi fyrir að tollur hafi þegar verið greiddur. Vitnið kvaðst þekkja skjöl með heitinu „ANNEX IV“. Ef ósamræmi komi fram í framlögðum gögnum hjá Tollstjóra er kallað eftir skýringum og afgreiðslan ráðist af því.

Vitnið C, starfsmaður Jóna Transport hf., kom fyrir dóminn og kvaðst hafa verið deildarstjóri innanlandsdeildar Jóna Transport á ákærutímabilinu. Félagið sjái um flutningsmiðlun og hafi leyfi til þess frá Tollstjóra. Aðspurt um það á hvaða gögnum félagið byggi þegar það sjái um tollskýrslugerð, kvað vitnið það byggja á útflutningsskýrslu skipafélaganna og vörureikningi frá útflytjanda. Flutningsgjaldatilkynning staðfestir að varan sé á leiðinni út og gefi einnig til kynna magnið sem sé borið saman við vörureikninginn og í framhaldi sé hægt að gera tollskýrslu. Vitnið útskýrði að skipafélagið þurfi að senda inn til þeirra svokallaða uppskiptingu á farminum sem heimilar síðar útflutninginn og síðan geri Jónar Transport tollskýrslu með því að senda svokallað SMT-skeyti, sem tengist þessari frumuppskiptingu, á tollinn. Aðspurt um á hvaða gögnum tollskýrslan sé byggð, kvað vitnið það vera á flutningstilkynningunni eða brottfaratilkynningunni og síðan vörureikningi útflytjanda. Aðspurt kvað vitnið starfsmenn Jóna Transport fá menntun sína hjá Tollskólanum. Vitnið kvaðst ekki kannast við skjöl sem merkt séu „ANNEX IV“ og þau berist fyrirtækinu ekki við tollskýrslugerð.

Vitnið D kvaðst hafa rekið fyrirtækin Saltver ehf. og Ás-pack ehf. á ákærutímabilinu. Hafi fyrirtækin framleitt vöru sem Hafrót hafi síðan flutt til útlanda. Á árinu 2010 hafi vitnið keypt rækjuna frá Kanada, Rússlandi og Noregi. Vitnið kvaðst ekki muna hvort Hafrót hafi fengið rækju hjá sér frá Kanada á þessum tíma en það hafi aðallega verið í samskiptum við E á þessum tíma. Rækjan sé keypt í gegnum innflytjanda og með henni komi veiðivottorð. Rækjan sé síðan unnin og svo flutt út aftur. Aðspurt um vinnsluvottorð kvaðst vitnið kannast við þau en þau verði að senda til Fiskistofu og fá staðfestingu frá henni, m.a. um uppruna rækjunnar. Eftir það hafi vitnið sent svokallaða matsnótu til Hafrótar með vörunni. Enginn skriflegur samningur hafi verið á milli Saltvers, Ás-pack og Hafróts en Hafrót hafi séð um sölu erlendis fyrir þá í umsýslu þeirra. Vitnið mundi ekki hvað Hafrót hafi fengið í sinn hlut en minnti að þeir hafi fengið 2-3% af söluverði. Skjal með heitinu „ANNEX IV“ var borið undir vitnið. Kvað vitnið það vera vottorð sem Fiskistofa sendi til þeirra þar sem komi fram skipanúmer, veiðisvæði og fleira, framleiðandi og útflutningsaðili. Afreikningur var borinn undir vitnið. Kvaðst það kannast við að hafa fengið slíka reikninga en þeir hafi verið uppgjör á milli fyrirtækjanna vegna kaupa á vörunni en Hafrót hafi selt rækjuna í umboðssölu. Vitnið minnti að það hafi sent veiðivottorðin til Fiskistofu og fengið þau til baka stimpluð frá Fiskistofu en vitnið mundi ekki hvort það hafi í framhaldi sent þá pappíra til Hafrótar eða ekki.   

Vitnið F kom fyrir dóminn og kvaðst hafa séð um bókhald Hafrótar á árinu 2010, þar á meðal útgáfu reikninga. Kvað vitnið Hafrót hafa selt rækju á þessum tíma í umboðssölu. Þegar salan var yfirstaðin þá gerði Hafrót svokallaðan afreikning á það fyrirtæki sem í raun átti rækjuna, þar sem útlagður kostnaður við flutning og sölu rækjunnar var dreginn frá söluverðinu auk þóknunar Hafrótar . 

Vitnið G kom fyrir dóminn og kvaðst stýra skrifstofu Samskipa í Bretlandi og gert það á árinu 2010. Fyrirtækið væri umboðsaðili Samskipa á Íslandi og sæi um alla tollun og hreyfingu á þeim vörum sem koma með skipum Samskipa til Bretlands. Vitnið kvað fyrirtækið hafa heimild breskra yfirvalda til að starfa sem tollmiðlari þar, m.a. fyrir hönd Samskipa og annarra útflytjenda frá Íslandi. Aðspurt um verkefni umboðsaðilans í Bretlandi við útflutning rækju kvað vitnið í þessu tilviki Hafrót bóka sendingar með Samskipum, annaðhvort í gegnum vefinn þeirra eða beint hjá viðskiptastjóra í Reykjavík. Það sé hægt að gera bæði símleiðis eða í gegnum þjónustuvef Samskipa. Varan sé þá skráð í skip og þegar skipið fari úr höfn fái umboðsskrifstofan í Bretlandi svokallað „Manifest“ sem segir hvaða sendingar séu um borð í skipinu. Út frá því forvinni umboðsaðilinn upplýsingarnar inn í tollakerfið í Bretlandi. Í þessu ferli fái umboðsaðilinn senda útflutningspappíra eða vörureikninga, eða sölureikning frá seljanda til kaupanda. Sá reikningur liggi til grundvallar því hvaða upplýsingar séu settar inn í tollakerfið. Árið 2010 hafi verið sett lög í Bretlandi í þeim tilgangi að koma í veg fyrir ólöglegan innflutning á fiski til Bretlands, aðallega frá Rússlandi og öðrum löndum. Eftir setningu þeirra laga þurfi að framvísa svokölluðu veiðivottorði en umboðsaðilinn fái það eingöngu til að framvísa því til Matvælastofnunar í Bretlandi, sem áriti vottorðið og sendi umboðsaðilanum til baka. Matvælastofnunin sendir þessar upplýsingar eitthvað áfram, en umboðsaðilinn þurfi í raun ekkert á þessum pappírum að halda varðandi þær skyldur sem hann hafi varðandi upplýsingar til tollayfirvalda. Vitnið kvað 20% tolla hafa verið á þriðja-ríkis rækju á þessum tíma í Bretlandi. DDP-áritun á reikning þýði að búið sé að borga öll gjöld og tolla af vörunni til kaupanda en engir tollar voru greiddir af vöru upprunninni á Íslandi á þessum tíma. Aðspurt um það hvaða ábyrgð fælist í því að vera tollmiðlari í Bretlandi kvað vitnið ábyrgðina m.a. felast í því að passa að upplýsingar sem þeir fá séu réttar hverju sinni. Kvað vitnið fyrirtækið í Bretlandi hafa heimildir breskra tollyfirvalda til að sjá um tollafgreiðslu íslenskra fyrirtækja vegna innflutnings til Bretlands. Aðspurt um misræmi sem kæmi fram í vörureikningi um uppruna rækjunnar annars vegar og svo upplýsinga sem kæmu fram á skjali frá Fiskistofu um að uppruni rækjunnar væri ekki íslenskur, kvað vitnið að á árinu 2010 hafi fyrirtækið fengið það hlutverk að framsenda gögnin frá Fiskistofu til Matvælaeftirlits í Bretlandi en þau gögn hafi ekki komið tollmiðlaranum neitt við og þau gögn ekki verið notuð við tollgerðina. Tollmiðlarinn hafi ekki borið ábyrgð gagnvart breskum tollyfirvöldum um meðferð þeirra skjala, eingöngu að framsenda þau skjöl áfram til breskra tollyfirvalda. Tollmiðlarinn hafi ekkert annað gert við þessi skjöl. Veiðivottorðin gangi eingöngu út á að fiskurinn sé ekki ólöglega veiddur og bæði Fiskistofa og matvælaeftirlitið í Bretlandi gangi úr skugga um það en það hafi ekkert með tolleftirlit að gera. Meðal annars hafi Samskip Ltd. ítrekað bent á að þessi vottorð væru óþörf í samskiptum við tollafgreiðslu með fisk frá Íslandi til Bretlands. Vitnið kvað rétt að bresk yfirvöld væru í dómsmáli við Samskip Ltd. og krefðu þá um vangreiddan toll á innflutt sjávarfang frá Hafrót þar sem Hafrót sé ekki með skráð fyrirtæki í Bretlandi og því sé ekki á annan að ganga í Bretlandi. Vitnið kvað sitt fyrirtæki ekki hafa borið ábyrgð á því að vottorð frá Fiskistofu hafi gefið upp aðrar upplýsingar um uppruna rækjunnar en stóð á vörureikningum því að það vottorð hefði ekkert með tollafgreiðslu rækjunnar að gera.    

Vitnið H kom fyrir dóminn og kvaðst vinna hjá Samskipum Ltd. í Bretlandi. Kvaðst vitnið vera yfirmaður í Íslandsdeild Samskipa Ltd. í Bretlandi og hafa verið það á árinu 2010 og komið að innflutningi á rækju frá Hafrót til Bretlands á þeim tíma. Vitnið kvaðst hafa fengið vörureikninga í hendur til að tollafgreiða eftir. Kvað vitnið vörureikninga vera senda, ýmist með faxi eða tölvupósti, til tollmiðlarans áður en skip kemur að landi með vöruna. Upplýsingar af vörureikningnum séu settar inn í tollakerfið hjá þeim. Þau áframsenda þær upplýsingar til tollyfirvalda. Þegar skipið komi svo að landi þá sé tollurinn lagður á fiskinn. Aðspurt um það hvað ráði því, þegar vörureikningur berst, í hvaða tollflokki hann lendir, kvað vitnið að innflytjandinn sé skoðaður, gjaldmiðilinn á vörunni, hvaðan varan kemur og hver útflytjandinn sé. Í tilviki Hafrótar þá hafi þeir haft heimildir frá íslenskum tollyfirvöldum til að árita reikninga sína sjálfir um uppruna vörunnar og greiðslu gjalda. Ef svo hefði ekki verið hefði svokallað EUI-skírteini þurft að fylgja vörureikningum frá þeim. Áletrunin DDP á vörureikning segir að ef það sé tollur á vörunni þá bæti tollmiðlarinn tollinum á vöruna, séu lagðir tollar á hana í Bretlandi við innflutninginn. Aðspurt um tolla á rækju sem eigi uppruna á Íslandi kvað vitnið hana vera tollfrjálsa. Ef um rækju frá Kanada væri að ræða þá væri 20% tollur lagður á hana. Vitnið kvað dómsmál vera í gangi gegn Samskipum Ltd., vegna vangreiddra tolla á innfluttri rækju frá Hafrót ehf., sem ranglega hefur verið tilgreind með uppruna frá Íslandi en var frá Kanada. Aðspurt um það hver hefði verið rukkaður um 20% toll af innfluttri rækju frá Kanada, kvað vitnið að hafi reikningurinn verið áritaður með DDP-áletrun hefði Hafrót Seafood ehf. verið rukkað um tollinn. Aðspurt um það að Samskip Ltd. og tollayfirvöld hafi fengið sent samsíða vörureikning og veiðivottorð þar sem fram komi hvaðan rækjan væri, kvað vitnið það ekki rétt, yfirleitt kæmi bara fram á veiðivottorðinu nafnið á skipinu en stundum „Vessel name and flag“ skipsins en ekki hvar rækjan væri veidd. Stundum stæði Kanada en ekki oft.     

Vitnið E kom fyrir dóminn og kvaðst hafa verið meðeigandi ákærða að Hafrót Seafood ehf. á ákærutímabilinu. Ákærði hafi verið framkvæmdarstjóri með prókúru, eiginkona hans verið stjórnarformaður og vitnið þriðji  aðili í stjórn. Vitnið hafi verið í hlutastarfi hjá fyrirtækinu. Vitnið kvaðst hafa séð um að kaupa hráefni og m.a. rækju. Vitninu hafi verið kunnugt um að rækjan hafi verið þriðja lands hráefni. Hráefnið hafi verið selt til þriðja aðila, í flestum tilvikum til Bretlands, og hafi það verið fastakúnnar. Vitnið kvaðst ekki hafa komið nálægt pappírsgerð eða reikningsgerð hjá Hafrót. Ákærði hafi séð um pappírsvinnuna án þess að hafa kunnað það eins og ætlast væri til. Vitnið kvað markaðsverð liggja fyrir áður en rækjan er seld og því hafi ekkert verið hægt að hnika því til nema um fimm eða tíu cent. Það verð sem hafi verið skráð á vörureikningana hafi verið það verð sem vitnið hafi selt rækjuna á. Ef farið hefði verið rétt með skráningu á reikningana, hefði tollverðið átt að vera miklu lægra. Minnti vitnið að Hafrót hafi í einhverjum tilvikum stílað reikninga á sjálft félagið sem kaupanda í Bretlandi og Samskip tollað og Hafrót síðan selt úr frystigeymslum í Bretlandi. Vitnið minnti að Samskip hafa séð um tollafgreiðsluna fyrir Hafrót, m.a. um hleðslu í gáma. Vitnið kvaðst meira hafa með rækjusöluna að gera en ákærði sjálfur. Ákærði hafi verið forstjórinn og viljað halda utan um hlutina þrátt fyrir að hafa ekki kunnað neitt. Vitnið taldi að ákærði hafi ekki sjálfur vitað hvaða glæp hann hafi verið að fremja. Þetta hafi allt runnið svo ljúflega í gegn en vitnið kvaðst hafa heyrt einhvers staðar það að einhver tuttugu þúsund tonna tollakvóti væri ekki lengur við lýði í Bretlandi og innflutningur frá Kanada væri frjáls. Ákærði hafi enga bókhaldsþekkingu haft og því hafi nú fyrirtækið farið eins og það fór en innst inni sé ákærði heiðarleg manneskja. Aðspurt um það hvort vitninu hafi verið kunnugt um 20% tolla frá Kanada kvaðst vitnið hafa vitað af þeim en það hafi komið fram hjá ákærða að búið væri að fella niður skilmála fyrir tuttugu þúsund tonna kvóta og öll unnin rækja væri tollfrjáls. Vitnið kvaðst þó ekkert hafa kynnt sér þessar upplýsingar sérstaklega. Vitnið kvaðst ekki hafa rætt þetta sérstaklega við seljendur rækjunnar hér á landi, enda hafi oftast verið um umboðssölu að ræða og Hafrót fengið um 3% af seldri vöru. Eitt markaðsverð hafi verið á markaðnum og Hafrót hafi selt á því verði. Vitnið kvað rækjuna hafa verið selda á sama verði á erlendum markaði, hvort sem hún var upprunnin frá Íslandi eða þriðja ríki.  Skipti engu máli hvort varan hafi verið með tollum eða án tolla, sama verð hafi verið í krónutölu. Vitnið kvað að auðvelt hafi verið að selja rækjuna á þessum tíma en ef 20% tollur hefði verið lagður ofan á verðið hefði verið útilokað að selja rækjuna. 

Vitnið I kom fyrir dóminn og kvaðst hafa verið viðskiptastjóri í útflutningsdeild Samskipa á ákærutímabilinu. Hafrót hafi verið í viðskiptum hjá Samskipum á þessum tíma og flutt nánast eingöngu út rækju. Vitnið hafi séð um flutningamál Hafrótar, m.a. að finna verð, hagkvæmustu flutningaleiðir, frystigeymslur og fleira. Samskip útbúi því farmbréf eftir upplýsingum Hafrótar og þegar varan fari af stað þá sé útbúin flutningsgjaldatilkynning í kerfi Samskipa. Vitnið kvað þá ekki fara yfir vörureikninga frá útflytjanda áður en varan sé flutt. Útflytjandi sjái um sína skjalagerð, vörureikninga, upprunavottorð o.fl. Þegar skipið fari úr landi sé send farmskrá til tollyfirvalda um þann farm sem sé í skipinu. Ef misræmi komi fram á milli upplýsinga sem útflytjandinn gefur upp til tollyfirvalda og þeirra upplýsinga sem farmflytjandinn fái, þá séu gerðar athugasemdir og venjulega fundið út úr því í hverju það felst. Venjulega séu það vigtar- eða þyngdarmál. Áður en skipið fari úr höfn séu sendar til útflytjanda hálfgert „proforma invoice“ og þá þurfi útflytjandinn að yfirfara þær upplýsingar og gera í framhaldi endanlegan vörureikning og í framhaldi verður til farmbréfsnúmer sem útflytjandi þarf að setja á sína útflutningspappíra til að sömu upplýsingar séu í öllum kerfum. Vitnið kvað Samskip á Íslandi ekki fá neinar tilkynningar frá tollmiðlaranum í Bretlandi eða Samskipum Ltd., þegar varan er flutt inn til Bretlands, það sé Samskipum algjörlega óviðkomandi.

 

Forsendur og niðurstöður.

Ákærða er gefið að sök í máli þessu að hafa í fjörutíu og eitt skipti gefið út vörureikning vegna útflutnings á rækju til Bretlands og Þýskalands, samtals 333.950 kíló af soðinni og pillaðri rækju, og tilgreint á reikningunum að uppruni rækjunnar væri íslenskur. Fyrir hafi legið að uppruni rækjunnar hafi verið kanadískur og því hafi ákærða borið að tilgreina rétt upprunaland rækjunnar vegna tollmeðferðar í innflutningslandi, m.a. vegna EES-samnings sem íslenska ríkið sé bundið af en 20% tollur leggist við söluverð rækju frá Kanada sem seld sé á markaðssvæði Evrópusambandsins. Samtals hafi vangreiddir tollar numið 53.955.162 íslenskum krónum.

Ákærði neitar sök og ber fyrir sig barnaskap og vanþekkingu á tollalögum. Lýsti ákærði fyrir dóminum hvernig reikningagerð hafi farið fram vegna útflutnings á þeirri rækju sem flutt var út til Bretlands og Þýskalands. Hafi hann haft fyrirmynd úr eldra bókhaldi Hafrótar ehf., sem hann hafi tekið við á árinu 2008 eða 2009. Vörureikningar sem ákærði hafi útbúið og sent tollmiðlara sínum hafi í raun ekki verið endanlegir reikningar því að mest af sölunni hafi verið í umboðssölu og því hafi raunverulegt uppgjör ekki farið fram milli aðila fyrr en að lokinni sölu sem var yfirleitt nokkru eftir að útflutningspappírar hafi verið sendir tollyfirvöldum á Íslandi. Því sé rangt í ákæru að hagnaður ákærða hafi verið rúmlega fimmtíu og þrjár milljónir. Vitnið E fullyrti fyrir dóminum að verð á rækjumarkaði á þessum tíma hafi verið fast og ekkert hægt að hnika því til. Því hefði rækja með 20% tolli ekki selst en uppgefið söluverð á vörureikningum hafi verið í sama dúr og fyrirtækið hafði verið að selja rækjuna á. Ákærði sagði fyrir dóminum að það hefði verið erfitt að selja rækjuna erlendis ef hún hefði verið tuttugu prósent dýrari, en hún hefði selst.

Í gögnum málsins liggja fyrir vörureikningar sem ákæran er byggð á. Á þeim reikningum kemur fram að Hafrót Seafood Ltd. sé útflytjandi rækjunnar og sé uppruni hennar íslenskur. Þá kemur fram hver sé kaupandi, magn, verð, form greiðslu, hvaða skip flytur vöruna og í hvaða höfn hún fer. Þá kemur fram heimild Tollstjóra til Hafrótar (No. 1005-2000) um að árita reikninginn án þess að hann fari ásamt veiðiskýrslu til Tollstjóra, sem síðan hefði gefi útflutningsheimild. Ákærði kvaðst fyrir dóminum hafi verið að rembast við að afla afurða og selja og viðurkenndi að hann hefði mátt setja sig betur inn í tollalögin. Þá lýsti ákærði því að hann hafi fengið vinnsluvottorð frá þeim aðilum sem unnu rækjuna auk veiðivottorðs áður en hann gaf út vörureikningana. Ákærði bar því einnig við fyrir dóminum að hann hafi talið að hann hefði einhvern fríkvóta á Evrópska efnahagssvæðinu. Hann hafi hins vegar ekki leitað sér upplýsinga um það hjá tollyfirvöldum og talið að tollafgreiðsluaðilinn í Bretlandi myndi láta sig vita þegar hann væri að fyllast eða klárast. Taldi ákærði núna að það hafi verið barnaskapur hjá sér að halda það.

Ákærði byggir sýknukröfu sína m.a. á því að ranglega sé farið með í ákæru að hann hafi gefið út ranga vörureikninga og sé það misskilningur ákæruvaldsins. Um hafi verið að ræða umsýsluviðskipti og hafi lögreglu borið að rannsaka málið sem slíkt en ekki gert. Þá sé ákæran svo óskýr að erfitt sé fyrir ákærða að átta sig á því hver hin refsiverða háttsemi sé. Þá sé óútskýrt í ákærunni við hvaða tollyfirvöld sé átt, íslensk, bresk eða þýsk. Þá hafi tollyfirvöld hér á landi ekkert með að gera tollafgreiðslu og álagningu tolla á vörum sem tollafgreiddar séu erlendis. Þá séu það mistök að hafa ekki tilgreint Kanada sem upprunaland á þeim reikningum sem ákært sé út af, ákærði hafi ekki haft nokkurn hag af því að gefa rangar eða villandi upplýsingar um uppruna vörunnar.

 Ákærði hafi sent Jónum Transport vörureikning ásamt flutningsgjaldatilkynningu sem hann hafi fengið frá Samskipum þegar varan var komin í skip. Staðfesti vitnið C, starfsmaður Jóna Transport, þetta fyrir dóminum.

  Upprunareglur eru teknar upp í fríverslunarsamninga sem sjálfstæðar bókanir eða viðaukar við þá. Fjallað er um upprunareglur í 9. gr. samningsins um hið evrópska efnahagssvæði en samningurinn er birtur sem fylgiskjal I með lögum nr. 2/1993. Upprunareglur samningsins um hið evrópska efnahagssvæði og nánari útfærsla þeirra eru í bókun 4 við samninginn.  Aðvinnsluskrá yfir tilskilda aðvinnslu þriðja lands er sett fram sem II. viðbætir við bókun 4. Samningurinn veitir varningi af Evrópska efnahagssvæðinu talsverð fríðindi umfram vörur annars staðar frá. Áður en fríðindi þessi eru veitt við tollafgreiðslu, verður hins vegar að sýna fram á, að vörurnar eigi uppruna sinn innan Evrópska efnahagssvæðisins. Vara telst upprunavara Evrópska efnahagssvæðisins ef hún er að fullu unnin á svæðinu og úr hráefni af svæðinu. Einnig getur hún öðlast upprunarétt ef vinnsla hennar uppfyllir viss skilyrði sem nánar eru rakin í bókun 4. Í bókun 4 eru settar fram reglur um það með hvaða hætti meta skuli hvort vörur teljist upprunnar á Evrópska efnahagssvæðinu og geti þar með notið tollfríðinda samkvæmt samningnum. Tilgreint er í bókuninni að vörurnar verða annaðhvort að vera að öllu leyti fengnar á Evrópska efnahagssvæðinu eða að hafa hlotið fullnægjandi aðvinnslu þar. Um þetta vísast til 2. og 5. gr. bókunar 4. Í skrá í viðauka II við bókunina kemur fram hvað teljist fullnægjandi aðvinnsla og verður fiskur að vera að öllu leyti fenginn innan Evrópska efnahagssvæðisins. Sú undantekning gildir þó frá þessu að heimilt er að nota afurðir sem ekki eru upprunnar á Evrópska efnahagssvæðinu við framleiðslu á vöru ef heildarverðmæti afurðanna er ekki meira en tíu af hundraði af verksmiðjuverði framleiðsluvörunnar. Aðferðir sem teljast ófullnægjandi aðvinnsla sem ekki veita upprunaréttindi samkvæmt samningnum um hið evrópska efnahagssvæði eru m.a. aðferðir á borð við þvott, afhýðingu, einfalda pökkun, einfalda setningu í öskjur, kassa, festingu merkja, miða, kennimerkja og annarra slíkra auðkenna á framleiðsluvörur eða umbúðir þeirra, jafnframt einföld blöndun framleiðsluvara o.fl. atriði, sbr. nánar 6. gr. bókunar 4. Þá er kveðið á um það í 5. tl. 21. gr. bókunar 4 að útflytjandi sem gefur út yfirlýsingu á vörureikningi skuli vera reiðubúinn að leggja fram hvenær sem er, að beiðni tollyfirvalda í útflutningslandinu, öll tilheyrandi skjöl sem sanna upprunaréttindi viðkomandi vöru og að öðrum kröfum bókunarinnar hafi verið fullnægt.

Ísland gerðist aðili að samningnum um hið evrópska efnahagssvæði fyrir meira en tuttugu árum. Með lögfestingu samningsins í íslenskan rétt varð Ísland hluti af innri markaði Evrópusambandsins og undirgekkst Ísland þannig margar af helstu meginreglum Evrópusambandsins á sviði viðskipta. Svonefnt fjórfrelsi er hluti EES-samningsins og þar á meðal er meginregla um frjálsa vöruflutninga. Evrópusambandið er tollabandalag sem felur m.a. í sér að vörur og þjónusta sem fluttar eru inn á markaðssvæði ESB og áframseldar þar skulu bera tolla og gjöld nema öðruvísi sé ákveðið í einstökum samningum sem ESB og þ.m. einnig aðildarríki EES eru þá aðilar að. Samningurinn um hið evrópska efnahagssvæði kveður einnig á um skyldur samningsaðila til samvinnu á sviði tollamála og auðveldun viðskipta. Um þetta er vísað til III. kafla samningsins, einkum 21. gr., sem og einnig bókunar 10 við samninginn, um að einfalda skoðun og formsatriði vegna vöruflutninga, og bókunar 11 um gagnkvæma aðstoð í tollamálum. Íslensk tollyfirvöld bera skyldur gagnvart erlendum tollyfirvöldum í tilfellum sem þessum er varða inn- og útflutning á sjávarafurðum. Þær skyldur felast ekki hvað síst í því að erlend yfirvöld verða að geta treyst því að meðferð íslenskra tollyfirvalda sé hafin yfir vafa, ekki hvað síst er varðar þekktar merkingar sem bera með sér skilmála afhendingar á borð við „DDP“ (Deliver Duty Paid). Þessi merking var tilgreind á vörureikningum Hafrótar vegna hinnar seldu rækju að því er varðaði skilmála um afhendingu rækjunnar (Terms of Delivery), en slík merking felur í sér yfirlýsingu um að afurðin hafi verið afhent kaupanda eftir að aðflutningsgjöld hafi verið greidd af seljanda. Þannig liggi fyrir að seljandi sé búinn að greiða allan kostnað vegna sölunnar, þ. á m. toll, sem og einnig er varðar atriði á borð við viðurkenningu á skoðun og skjölum í tengslum við inn- og útflutning. Meginregla er samkvæmt bókun 10 grein 7, að samningsaðilar viðurkenna þá skoðun sem framkvæmd er og þau skjöl sem eru útbúin af þar til bærum yfirvöldum hinna samningsaðilanna og staðfesta að vörur samræmist lagalegum kröfum innflutningsríkisins eða sambærilegum kröfum útflutningsríkisins. Þannig getur refsilögsaga málsins eingöngu verið í því landi sem afurðirnar eru sendar frá, sem í þessu tilviki er Ísland þrátt fyrir að vangreiðsla tolla og afleiðingar af háttseminni komi fram gagnvart tollgreiðslu í öðrum ríkjum innan Evrópska efnahagssvæðisins. Sem grundvallarliður í meðferð íslenskra tollyfirvalda við útflutning verða tollyfirvöld og þeir flutningsaðilar sem hafa leyfi tollyfirvalda til tollmiðlunar að geta treyst því að upplýsingar sem seljandi og útflytjandi sjávarafurða gefur, m.a. um tegund, magn og uppruna hins útflutta sjávarfangs, séu réttar upplýsingar. Skyldur til að gefa hérlendum tollyfirvöldum réttar upplýsingar eru mjög ríkar samkvæmt lögum. Slíkar skyldur eiga m.a. rætur að rekja til viðskiptalegra hagsmuna og samninga sem Ísland hefur gert við önnur ríki á sviði tollamála, svo sem bókun 9 við EES-samninginn ber með sér. Þá eiga þessar skyldur einnig rætur að rekja til sjónarmiða um matvælaöryggi og að unnt sé að tryggja rekjanleika uppruna vöru. Þá spila samkeppnissjónarmið einnig inn í, en tollareglum og raunar einnig jafnræðisreglum er að þessu leyti ætlað að tryggja það að sambærilegir aðilar útflutnings sjávarfangs sitji við sama borð að því er varðar tollmeðferð og tollskyldu.

Fyrir liggur að ákærði hefur starfað við útflutning sjávarfangs frá árinu 1999. Þá liggur fyrir að hann sótti sérstaklega um leyfi Tollstjóra, þá Ríkistollstjóra, til að mega flytja út afurðir með yfirlýsingu á vörureikningi um að félagið hafi leyfi tollyfirvalda sem viðurkenndur útflytjandi. Leyfi það sem Hafrót ehf. fékk í júlí 2000 var m.a. bundið því skilyrði að félagið gætti í hvívetna skilyrða samkvæmt viðkomandi fríverslunarsamningi við útgáfu upprunayfirlýsinga en í leyfisbréfinu er sérstaklega vísað til 21. gr. bókunar 4 við EES-samninginn og hliðstæðra ákvæða annarra fríverslunarsamninga, sem Ísland sé aðili að. Þá var tekið fram í umsókninni að ákærði sé starfsmaður Hafrótar.

Í 1. mgr. 173. gr. tollalaga nr. 88/2005 segir að það varði sektum eða fangelsi allt að tveimur árum, ef sakir eru miklar, að láta í té eða valda því að látin séu í té skjöl eða vottorð sem séu röng í mikilvægum atriðum um uppruna útflutningsvöru eða önnur atriði um hana sem eigi að tryggja að varan njóti fríðinda við innflutning í annað ríki eða teljist hæf til svæðistollmeðferðar þar vegna milliríkjasamninga.

Í máli þessu snúast varnir ákærða um að hann hafi fyrir mistök sett Ísland sem upprunaland á vörureikninga vegna rækju til útflutnings til Bretlands og Þýskalands. Málið snúist hins vegar um það verðmæti og þann hagnað sem ákærði hafi haft af þessum mistökum, en hann sé óverulegur þar sem um umboðssölu hafi verið að ræða í flestum tilfellum og tekjur ákærða í mesta lagi 3% af söluandvirði rækjunnar. Því beri að sýkna ákærða. Dómurinn fellst ekki á þessar varnir ákærða. Í fyrsta lagi telur dómurinn að honum hafi borið að setja sig inn í þau lög sem giltu um útflutning sjávarfangs til landa Evrópusambandsins og fara að þeim reglum. Ákærði hefur starfað við útflutning sjávarfangs í áratugi og getur ekki borið fyrir sig lögvillu. Háttsemi ákærða er vel lýst í ákæru og þó svo að ákærði hafi séð aðra hlið á málinu og talið það snúast um hagnað sinn þá er ákæran skýr og ekkert fram komið sem bendir til að vísa beri málinu frá dómi vegna óskýrleika eða sýkna af þeim sökum. Er þessum málsástæðum ákærða því hafnað.

            Samkvæmt ákæru er ákærða Erni Magnússyni gefið að sök tollalagabrot og brot gegn almennum hegningarlögum með því að hafa í starfi sem framkvæmdastjóri Hafrótar Seafood ehf., en ákærði var jafnframt einn eigenda og stjórnarmanna í fyrirtækinu, látið tollayfirvöldum í té útflutningsgögn og vörureikninga sem voru rangir í mikilvægum atriðum um uppruna rækjuafurða, í tengslum við útflutning þeirra til ríkja á markaðssvæði Evrópusambandsins. Var háttsemi ákærða falin í því að tilgreina rangan uppruna rækjunnar á vörureikninga fyrirtækisins þannig að ekki voru greiddir tollar af vörunni í innflutningslandinu. Þá áritaði ákærði sjálfur reikninga sína í skjóli heimildar Tollstjóra um að vörureikningurinn væri byggður á réttum upplýsingum um uppruna o.fl. Með þessu misfór ákærði með heimild sína. Ákærði hafi mikla hagsmuni af því að gefa upp rangan uppruna rækjunnar en eins og fram hefur komið bar rækja frá Kanada innflutt á Evrópska efnahagssvæðið 20% toll. Þá kom fram undir rekstri málsins að rækjuverð hafi verið fast í Bretlandi og Þýskalandi og ekkert hægt að hnika því til. Hagsmunir ákærða fólust því í því að  losna við umræddan toll. Að öðrum kosti hefði hann ekki getað selt rækjuna eða það tekið lengri tíma eins og hann sagði sjálfur fyrir dóminum. Að auki kom fram á vörureikningunum að tollar og gjöld væru greidd af vörunni af útflytjanda. Með því var trúverðugleiki upplýsinga vörureikningsins meiri. Naut útflutningsvara Hafrótar vegna þessa ranglega tollfríðinda við innflutning þeirra á markaðssvæði Evrópusambandsins. Þá lét ákærði Jóna Transport í té flutningstilkynningu viðkomandi skipafélags ásamt vörureikningi frá Hafrót Seafood en Hafrót hafði upphaflega, með leyfi frá Ríkistollstjóra frá 14. júlí 2000, fengið leyfi til að gefa yfirlýsingu á vörureikningi um uppruna vegna útflutnings og tollmeðferðar á sjávarafurðum.

Telur dómurinn ljóst að ákærði vissi eða mátti vita að hann gaf upp rangar upplýsingar um uppruna rækjunnar sem hann seldi til Englands og Þýskalands eins og kemur fram í ákærunni. Starfsmenn Jóna Transport útbjuggu síðan tollskjöl, sem voru grundvölluð á upplýsingum ákærða, og sendu rafrænt til tollyfirvalda á Íslandi og tollmiðlara á Evrópska efnahagssvæðinu, m.a. Samskipa Ltd. í Bretlandi. Fær þetta ferli stoð í framburði vitna. Þá voru hagsmunir ákærða með rangri upplýsingagjöf um uppruna rækjunnar miklir.

Afreikningar sem ákærði byggir varnir sínar á og eiga að sýna að hagnaður ákærða hafi ekki verið eins mikill og ákæruvaldið vill sýna fram á, hafa ekkert sönnunargildi í málinu, enda eingöngu um fjárhagslegt uppgjör að ræða, eftir sölu rækjunnar erlendis, á milli Hafrótar og eftir atvikum þeirra vinnsluaðila er Hafrót skipti við á hverjum tíma hérlendis. Staðfesti ákærði sjálfur að þeir reikningar væru aldrei sendir til tollyfirvalda. Fær sá framburður stoð í framburði vitnanna A og B, starfsmanna Tollstjóra.  

            Af öllu ofangreindu metnu telur dómurinn fullsannað að ákærði hafi gerst sekur um þá háttsemi sem honum er gefin að sök í ákæru og verður hann sakfelldur fyrir hana. Er háttsemin réttilega heimfærð til 1. mgr. 173. gr. tollalaga nr. 88/2005.

Háttsemi ákærða er í ákæru einnig heimfærð til 158. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940. Til að ákvæði þessu verði beitt ber að túlka það með hliðsjón af 18. gr. sömu laga. Í 1. mgr. 158. gr. er kveðið á um að ef maður tilgreinir eitthvað ranglega í opinberu skjali eða í bók eða í annars konar skjölum eða bókum, sem honum er skylt að gefa út eða rita, eða maður tilgreinir eitthvað ranglega í skjali eða bók, sem hann gefur út eða heldur í starfi, sem opinbera löggildingu þarf til að rækja, og það er gert til þess að blekkja með því í lögskiptum, þá varðar það fangelsi allt að þremur árum, eða sektum, ef málsbætur eru. Samkvæmt 2. mgr. ákvæðisins varðar það sömu refsingu að nota þess háttar röng gögn í lögskiptum, sem væru þau rétt að efni til. Eins og að framan er rakið, hafði ákærði heimild Tollstjóra til að árita vörureikninga sína sjálfur um uppruna vörunnar og þurfti því ekki að mæta með vörureikninginn og upprunavottorð til Tollstjóra, í hvert sinn sem hann flutti út rækju, til að fá áritun og leyfi til útflutnings og þar með staðfestingu yfirvalda um að réttar upplýsingar væru á vörureikningi sínum. Ákærði lýsti því fyrir dóminum að hann hafi haft upprunavottorð undir höndum áður en hann gaf vörureikningana út og því vitað að rækjan var veidd í Kanada. Þrátt fyrir að ákærði beri fyrir sig barnaskap og lögvillu, telur dómurinn sannað að ásetningur ákærða hafi staðið til að færa rangar upplýsingar inn á reikningana sem hann framvísaði til tollmiðlara á Íslandi sem aftur lét Tollstjóra fá þá en hlutverk Tollstjóra var m.a. að ganga úr skugga um að upprunaland væri tilgreint á reikningum sem voru útgefnir vegna útflutnings á markaðssvæði Evrópusambandsins en Ísland er skuldbundið að fríverslunarsamningum á markaðssvæðinu og bera íslensk tollyfirvöld ábyrgð á þeim upplýsingum sem fara frá þeim. Í skjóli heimildar tollyfirvalda um að mega setja inn upprunaland og yfirlýsingu um að tollar væru greiddir af vörunni, beitti ákærði bæði íslensk og erlend tollayfirvöld blekkingu í ljósi 158. gr. almennra hegningarlaga. Ákærði krafðist sýknu af þessari háttsemi þar sem orðið „blekking“ væri ekki að finna í ákærunni né henni lýst sem háttsemi ákærða. Telur dómurinn háttsemina, eins og henni er lýst í ákæru, og heimfærslu hennar til refsiákvæða ekki hafa komið niður á vörnum ákærða. Er þessari málsástæðu ákærða hafnað. Er háttsemi ákærða því einnig réttilega heimfærð til 158. gr. Verður ákærði sakfelldur fyrir þá háttsemi. 

Samkvæmt sakavottorði ákærða hefur honum ekki verið gerð refsing áður. Þá verður við ákvörðun refsingar að meta hvað ákærða gekk til með háttseminni en hagsmunir hans voru miklir. Er það metið honum til refsiþyngingar. Einnig verður að meta honum til refsilækkunar að hann hefur verið samvinnuþýður við rannsókn málsins. Hins vegar verður einnig að horfa til þess að háttsemi ákærða var viðvarandi frá mars til nóvember 2010 í fjörutíu og eitt skipti, þar sem hann gaf upp rangar upplýsingar um uppruna rækjunnar. Voru hagsmunir ákærða augljóslega miklir en fjárhagsleg afkoma hans byggðist á afkomu Hafrótar Seafood ehf. Með vísan til alls þessa þykir hæfileg refsing ákærða fangelsi í fjóra mánuði.

Með bréfi þann 19. október 2011 sendi Tollstjóri kæru á hendur ákærða til embættis sérstaks saksóknara til áframhaldandi meðferðar. Af gögnum málsins verður ekki annað ráðið en að embætti sérstaks saksóknara hafi ekki byrjað rannsókn fyrr en í árslok 2013. Var ákæra gefin út 11. desember 2014. Ekki hafa verið gefnar viðhlítandi skýringar á þessum drætti. Þykir, að þessu virtu, rétt að skilorðsbinda refsinguna að fullu og skal hún niður falla að liðnum tveimur árum haldi ákærði almennt skilorð 57. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940.

Ákærði verður dæmdur til að greiða allan sakarkostnað sem hlotist hefur af málinu sem eru málsvarnarlaun skipaðs verjanda hans, Guðmundar Ágústssonar hdl., á rannsóknarstigi og fyrir dóminum, sem þykja hæfileg 2.250.600 krónur. Hefur þá verið tekið tillit til virðisaukaskatts. 

 

 

Ástríður Grímsdóttir héraðsdómari kveður upp dóm þennan.

 

DÓMSORÐ.

Ákærði Örn H. Magnússon sæti fangelsi í fjóra mánuði en fresta skal fullnustu refsingarinnar og skal hún niður falla að liðnum tveimur árum  haldi ákærði almennt skilorð 57. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940.

            Ákærði greiði allan sakarkostnað sem eru málsvarnarlaun skipaðs verjanda hans, Guðmundar Ágústssonar hdl., 2.250.600 krónur. Hefur þá verið tekið tillit til virðisaukaskatts

Ástríður Grímsdóttir.

 

Rétt endurrit staðfestir

Héraðsdómur Reykjaness 3.6.2015.