D Ó M U R 19 . maí 20 20 Mál nr. E - 424 7/201 9 : Stefnandi: U ( Ólafur Valur Guðjónsson lögmaður ) Stefndi: Sjóvá Almennar tryggingar hf. ( Olgeir Þór Marinósson lögmaður ) Dómari : Ingiríður Lúðvíksdóttir héraðsdómari 1 D Ó M U R Héra ðsdóms Reykjavíkur , þriðju daginn 19 . maí 20 20 , í máli nr. E - 424 7/201 9 : U ( Ólafur Val ur Guðjónsson lögmaður ) gegn Sjóvá - Almennum tryggingum hf. ( Olgeir Þór Marinósson lögmaður ) Þetta mál, sem var tekið til dóms 5 . maí 20 20 , h öfð a r U , S - götu 3 , Reykjavík , með stefnu birtri 28 . ágúst 201 9 á hendur Sjóvá - Almennum tryggingum hf., kt. 650909 - 1270, Kringlunni 5, Reykjavík . Stefna ndi krefst þess aðallega að viðurkennd verði bótaskylda ste fnd a úr lög - boð inni ábyrgðartryggingu bifreiðar með númerið TP [ . .. ] vegna umferðarslyss sem stefn andi lenti í 6. apríl 2017, er hann var farþegi í bifreiðinni, sem er vátryggð hjá stefnda. Stefnandi krefst þess til vara að viðurkennd verði bótaskylda ste f nd a úr l ög - boð inni slysatryggingu ökumanns bifreiðar með númerið TP [ . .. ] vegna umferðarslyss sem stefn andi lenti í 6. apríl 2017, er hann var ökumaður bifreiðarinnar, sem er vátryggð hjá stefnda. Stefnandi krefst e innig máls kostnaðar úr hendi stefnda ei ns o g málið væri eigi gjaf sókn armál , auk vi rðisaukaskatt s á mál flutnings þóknun . Stefndi krefst sýk nu af öllum kröfum stefnanda svo og að stefnandi verði dæmd u r til að greiða honum málskostnað. Til vara kr efst stefndi þess að krafa stefnanda verði a ðei n s viðurkennd að hluta og að máls kostn aður verði felldur niður. M á l s atvik Þetta mál varðar það hvort stefnda beri að bæta stefnanda l íkams tjón sem hann h laut þegar jeppa bif reið sem hann sat í var ekið á aðra bifreið . Í máli nu er ágreiningur um mál s atvik. Ha nn varðar í raun það eitt hvort stefn - andi hafi verið far þegi í jeppa bifreiðinni eða ekið henni . H ann var undir áhrifum vímu efna þegar atvikið varð og því skiptir máli hvort hann ók eða ekki. A lvarlegt umferðarslys var ð um kl. 0 5 : 0 0 að mor gni 6. apríl 2017 við Bæjar - háls í Reykja vík, í nám unda við hús Orkuveitunnar. Þa ð var myrkur og rigning en 2 götu lýsing góð. Toyota Land Cruiser - b ifreið, með skrán ing a r núm erið TP [ . . . ] , var ekið aftan á bifreið frá fyrirtækinu H reinsitækni ehf. , með skr á n ing ar núm erið SE973 , svo - kal l aðan götu sóp , á miklum hraða. Stefnandi var í bifreiðinni TP [ . . . ] og fékk þung t höfuð högg og höfuðáverka . Hann segist ekki muna eftir slysi nu eða til drögum þess og því ekki vera viss um hvort hann hafi verið ökumaður bíl sin s eða farþegi. Hann telur rann sókn lögreglu á vett vangi haf a verið ófull nægj andi þa r eð ekki hafi verið rann - sakað til hlítar hvort hann ók bifreiðinni eða var farþegi í h e nni, en fram burður stefn - anda á vett vangi hafi gefið til efni til slíkrar r a nn sóknar . Í skýrslu sem ö kumað ur göt usópsins gaf hjá lögreglu kvaðst hann h a f a ekið á hrað a num 3 km /klst . með blikkandi ljósum austur eftir Bæjarhálsi . Hann kvaðst hafa séð í bak sýnisspegl inum þar sem jep pabifrei ð ko m akandi á vinstra aftur hornið á g ötu - s óp num . Vi tnið hafi hringt í Neyðarlínuna og farið út úr bílnum. Hann hafi séð jepp - ann alveg í k öku og mann , sem var allur blóð u gur í framan , sitja í bíls tjórasætinu . Ha nn hafi ek ki virs t með meðvitund í fyrst u en að beiðni Ne yðarlí nunnar hafi vit n ið r ætt við manninn í sætinu og þá h afi hann rankað við sér . Maðurinn hafi stigið út úr bílnum , farið úr hettup eysunni og bullað eitt hvað. Vitnið h af i heyr t h ann segja að ein - hv er hefði hlaupið í burtu en vitni ð hafi ekki séð neinn o g tal ið ótrúlegt að ei nhv er í bif reiðinni h e f ð i hlaupið í burtu . Vitnið bar að lögregl a h efð i ve rið komin á st a ðinn tveimur til þremur mín útum eftir at vikið . A ðstæðum á vettvangi og framburði stefnanda og ökuman ns SE97 3 er lýst í lög reglu skýrslu sem var rituð að morgni sl ysd a gs . Þar segir að þegar lög regla kom á stað inn hafi stefnandi staðið þar ber að ofan og alblóðugur í framan en í góð standi að öðru leyti. Ökumaður götusópsins SE973 virtist hafa sloppið v el. Lög regla ræ ddi við s tefn and a sem sagði að vinur sinn hefði ke yrt b ílinn, en hlaupið í burtu og að hann myndi ekki nafnið á honum. Lögregla tók f ramburð stefnanda á vettvangi ekki trúan - leg an . Það var álit við bragðs aðila á vettvangi að hefði einh ve r setið í far þegasæti bif - reið ar innar TP [ .. . ] he fði sá ekki lifa ð s lysi ð af, miðað við hve r s u i lla klesst bif reiðin var þeim megin. Öku maður SE973 sagðist ekki hafa séð neinn annan en stefn anda á vettvangi. Stefn andi var fluttur með sjúkrabifreið á sl ysa de ild . Á slysa deild voru te kin blóðsýni úr st efnand a, en han n v ar g runaður um að vera undir áhrifum áfengis og lyfja. Samkvæmt niðurstöðu r an nsóknarstofu í lyfja - og eitur efnafræði mældist í blóð s ýnum stefnanda a mfetamín (20 ng/ml), k ókaín (4 5 ng/ml) o g v ínandi (1,4 6 ) . Stefndi telur öll gögn benda til þess að þ að hafi verið stefnandi sem ó k Land Cruiser - bifreiðinni TP [ .. . ] eftir Bæjarhálsi og aftan á Mercedez Benz - vöru bif reið frá Hreinsi tækni ehf. Lögregla ha fi strax grunað stefna nda u m a k stu r undir áhrifum áfengis og fíkniefna og hafi hann verið fluttu r á br áð a m ót töku LSH þar sem blóðsýni voru tekin úr honum . Niðurstöður r annsóknarstofu í l yfja - og e iturefnafræði sýni að 3 hann hafi verið óh æfur til þess að stjórna öku tæki þegar bl óð sýni var tekið , sbr. 3. mgr. 45. gr . og 2. mgr. 45. gr. a í umferðar l ögum nr . 50 /1987 . Fram k emur í votto rði læknis á bráða móttö k u LSH í Foss vo g i að stefnandi hafi sagt , þegar hann kom á slysa deild um nó ttina 6. apríl 2017 , að hann hefði eki ð aftan á götu sóp . Gert hafi ver ið að sárum hans og sneiðmyndir teknar. Á dagva ktinni h e f ð i stefn an di sagt að hann hefði verið farþeg i í b i freiði nni en ekki ökumaður. Stefnandi slasaðist í árekstrinum . Nef hans bro tnaði og hann fékk skurði og áverka á lík ama og verki í hálshrygg . Afleiðingar slyssins eru varan legar og kveðst stefn andi h afa þur ft að sækja læknisaðstoð og sjúkra þjálfun vegna marg vís legra heilsu farsvandamála sem verði rakin til slys s i n s. Hann þu rfti m eðal ann ars að fara í aðgerð á vinstri öxl, þar sem sett var plata og skrúfur í öxlina , og hann fékk heila - áverka vegn a þ u ng s höfuð högg s se m hann hlaut í árekstr inum . Bifreiðin SE973 skem m di st töluver t í árekstri num og kostnaður hlaust af þ ví að hreins a vettvang . Með vísan til 2. mgr. 95. gr. umferðarlaga nr. 50/1987 sendi stefn di endurkröfu nefnd í lok ágúst 201 7 erindi um endur kröfu á hendur stefnanda vegna bóta sem stefndi grei ddi úr ábyrgðartryggingu bifreiðar með númeri ð TP [ . . . ] . Stefn and i af henti endurupptökunefnd greinargerð um málið 24. ok tóber 2017 . Í henni by ggð i stefnandi aðallega á því að hann hefði ekki ekið bif reið inn i T P [ . . . ] í umrætt sinn og því ætti að hafna kröfu stefnda. Yr ði talið a ð hann hefði valdið slys inu m eð stór kostle g u gál eysi taldi stefnandi t il vara að lækk a ætti endur kröfu stefnda með vísan til lokamálsliðar 2. mgr. 95. gr. umf erðarlaga nr. 50 / 1987 . Þv í til s tuðnings byggði stefn andi í fyrsta lagi á því að hann hefði verið búinn að missa tök in á l ífi sínu þ e gar slysið varð. Hann h e fði verið í tals verðri neys lu en hefði í október 2017 snúið við blað inu og tekið sig verulega á. Í öðru lag i h efð i stefn - andi hafið nám í Fjöl braut a skól anum í Ármúl a á íþrótta - og heil brigð is braut , en hann hefð i áður en hann flosnaði upp úr námi lokið fyrstu tvei mur ár unum í m ennta s kóla . Hann hefði fengið skólastyrk frá félagsþjónustunni í Árbæ , sótt all ar k e nnslu stundir og honum gengi vel. Hann þy rft i að afhenda félagsráðgja fa mán aðarlega vott or ð náms - ráð gjafa um ástundun til þess að fá skóla styrk inn . Í þriðja lagi hefði stefn andi fari ð í með ferð á Vog i 24. júní 2017 og verið þar í 10 daga . Hann h efð i síða n farið í fjögurra vikna fram ha lds meðferð á vegum SÁÁ á Stað ar fell i á Fells strönd . Ha n n sæk ti fundi hjá AA - sam tökunum tvisvar til þrisvar í vik u. Í fjórða lagi hefði krafa stefnda um endur greiðslu úr hendi stefnanda lagst þungt á stefn anda og v aldið bak slag i í endur - hæf ingu hans . Í fim mta lagi lagði stefnandi fram með grein ar gerð sin ni yfir lit yf ir fjá r - hags stöðu sína , þ.e. skatt framtal og stað greiðslu yfirlit , sem sýn du að ha nn he fði ekki fjár hags lega burði til þess að standa undi r þ eim kostn aði se m k yn ni að falla á hann . Ákvörðun endur kr öfu nefndar lá fyrir 6. nóv ember 20 17. Nefndin taldi að st efn andi hefði valdið tjóninu með stór kostl egu gáleysi, með vísan til mats gerðar r a nn - 4 sók n ar stofu Háskóla Íslands í lyfja - og eit ur efna fræði. Hins vegar féllst nefndin á að beita bæri læk kun arheimild 2. mgr. 95. gr. umf erðarlaga . Ve gna aldur s stefn anda, félags legra aðstæðna og efnahags lækk aði nefndin fjárhæð end ur kröfu stefnda stór - leg a, úr 1.801.77 8 kr. í 450.000 kr. Með eri ndi til ste fnda 1 0. janúar 201 9 krafðist ste fna ndi þess að viðurkennd yrði an na ð hvort bóta skylda úr ábyrgðartr ygging u bifreiðarinnar TP [ . . . ] eða slysa trygg - ingu öku manns hennar . Kröfu sinni til stuðnings byggði stefnandi á því að ósannað vær i að hann h efð i ekið bifreið in n i í umrætt sinn. Rannsókn lögreglu hefði verið ófu ll - nægj a ndi að þessu leyti. Til stuðnings kröfu sinn i um v iðurkenn ingu bóta réttar úr slysa trygg ingu öku manns hjá stefnda byggði stefnandi á sambærilegum sjó n ar mi ðum og í grein ar ger ð hans til endu rkrö funefndar . Lögreglustjórinn á höfu ðborgarsvæðinu ti lkynnti stefnanda með bréfi 26. apríl 2019 að r anns ókn máls vegna árekstursins 6. apríl 2017 hefði verið hætt því brotið væri fyrnt . E r indi stefnanda dagsett í janúar 2018 virði st ek ki hafa b orist stefnda . Af gögnum málsins verður ráðið að lögmaður stefnanda hafi ítrekað erindi ð í símtali við lög mann stefn da í a príl 2019. Stefndi fékk afrit af rannsók nar gögnum lö greglu 8. maí 2019 . Hann hafnaði kröfu stefnanda alfarið með tölv u s k eyt i 10. maí 2019 . Með vísan til rann sókn ar gagna lög reg lu taldi stefndi sannað að stefnandi hefði verið öku maður í umr ætt sinn . Þá taldi stefndi að stefnandi h efð i sýnt af sér stórfellt gáleysi við akstur - inn og taldi rétt með hlið sjón af atvikum öl l um að fe lla alfarið niður bóta rétt hans úr slysa trygg ing u öku manns á grundvelli 90. gr. laga um vátryggingar samn inga nr. 30/2004 og 31. gr. skilmála lög boð i nna r öku tækja trygg ingar. Stefnandi unir ekk i afstöðu stefnda og mótmælir röksemdum han s . S tefnandi höfða r þ ví þetta mál til að viður kenndur verði réttur hans til bóta . Málsástæður og lagarök st efnand a Aðild og kröfugerð A ðild stefnda grundvallast á því að bifreið með skráningarnúmerið TP [ . . . ] sem hann hafi verið farþegi í þegar atv ikið va r ð hafi verið tryggð lögb oð inni ábyrgðar - trygg ingu ökutæki s og slysatryggingu ökumanns hjá stefnda, sbr. 1. m gr . 91 . gr., sbr. 1. mgr. 92. gr. , umf e r ðarlaga nr. 50 /1987 . Hann vísa r jafnframt til 45. gr., sbr. 1. mgr. 44. gr. , laga um vátrygg ing ar samnin ga nr. 30/2004 . Heimild stefnanda til að setja fram viður kenni ngarkr öfu byggi st á 2. mgr. 25. gr. laga um meðf erð ei nkamála nr. 91/1991. Ste fnandi hafi hlotið mik ið líkamstjón í slys inu og h a f i því lögvarða hagsmuni af því að leita viðurkenning ard óms um kr öfur sínar. Enn fremur séu afleiðingar slyssins ekki að fullu kom na r f ram, en stefnandi sé 5 enn í rann sóknum vegna slyssins. Stefnandi h a f i þó leitt sterkar l í kur að því að hann hafi hlotið varanleg t líkamstjón sem verði r akið til slys s in s . Um aðalkröf u Aðalkrafa stef n anda bygg ist á því að han n eigi sem farþ egi bótarétt úr ábyrgð - ar tr ygg in gu bifreiðar með númerið TP [ . . . ] , sbr. 1. mgr. 88. gr., sbr. 1. mgr. 90. gr., sbr. 1. mgr. 91. gr. laga nr. 50/1987 . Stefnandi muni hv orki eftir slysinu né aðdrag an da þess. Vegna þess h a f i hann ekki viljað við urkenna að han n h e f ð i s jálfur verið undir stýri í umrætt sinn, en úti lo k i hins vegar ekki að svo hafi verið. Stefnandi hafi fengið mjög þung t höfuð högg við áreksturinn, sem va ldi því að hann muni lítið eftir a tbu rð - inum. Afleiðingar höfuð höggs ins séu ekki að f ullu k omnar f ram en stefn andi glí mi við tölu verð heilsu fars l eg vanda mál sem meg i rekja t il höggsins. Við þetta bætist að hann hafi v e r ið í tölu verðri neyslu á van a - og fíkniefna á þeim tíma er slysi ð v arð. Þá byggi stefnandi á því að ekki hafi verið sanna ð að hann hafi e kið bi f reið inni TP [ .. . ] þegar slysi ð varð. Rannsókn lögreglu á vettvangi hafi verið ófull nægj andi, en hún hafi ekki leitað a ð hugsanl egu m ökumanni á flótta. Vitnið Hrafn Péturs so n h afi ekki borið um það að hann h e f ð i séð stefnanda aka bi frei ði nni . Vitni ð hafi hins vegar sagt að hann h e f ð i ekki séð neinn annan á vettvangi. Stefnandi telur fram burð v itnisins ekki nægjanleg an ein an og sé r til þess að slá megi því föstu að stefn andi ha fi verið öku maður í umrætt sinn, en myrkur hafi verið á vettvangi og rigning. Þ ví me gi ætl a að hinn óþekkti ökuma ður hafi átt greiða undankomuleið út í myrkrið óséður. Gögn máls ins ber i jafnframt með sér að r ann sókn á bifreiðinni TP [ . . . ] hafi verið óful l n ægj - andi. Meðal annars hafi blóð , sem var á stýri og lof tpúða ökumanns megin , ekki v erið rann sakað og bor ið sa ma n við blóð sýni úr stefnanda. Stefnandi byggir á því að sönnunarbyrði fyrir því að hann hafi verið ökumaður TP [ . . . ] í um ræt t sinn hvíli á ste fnd a í þes su máli. Um varakröfu Verði talið sannað að stefn andi hafi verið öku maður bif rei ðarinnar TP [ . . . ] þegar slysið varð grundv allast v arakrafa hans á því að hann eigi bótaré tt úr slysa trygg - ingu öku ma nn s vegna slyssins, sbr. 92. gr. umf erðarlaga n r. 50/1987 , og a ð óhei milt sé að fella þa nn rétt niður . Samkvæmt 1. mgr. 90. gr. laga nr. 30/ 2004 um vátrygginga r samninga sé heim - ilt að lækk a e ða fella niður ábyrgð vátrygg inga félags h afi vátryggður í öðrum vátrygg - ingum en líf tryggingum valdið því af st órkostl egu gáleysi að vátryggingar at burður varð eð a afleið ingar hans urðu meiri e n e ll a hefðu orðið . Hið sama ei gi við hafi vátryggður a f s tór kost legu gáleysi valdið því að vátrygg ingaratburður varð með því að hlíta ekki var úð ar reglum. Við úrlau sn á þessu m atriðum sk u l i litið til saka r vátryggðs, 6 h vernig vátrygg ingaratburð bar að, hvort vát ryg gðu r hafi verið undir áhrifum áfengis eð a f íkni efna sem hann hafði sjálfviljugur neytt og atvika að öðru leyti. Stefnandi byggir á því að heildar ma t á má lsa tvikum og þeim mæli kvörðum sem séu t ilgreindir í 1 . mgr. 90. gr. l aga nr. 30/2004 eigi með réttu að leiða til þess að s tef nda sé óheimilt að fella bótarétt stefnanda niður að öllu leyti. Við mat á því hvort stefnda sé heimilt að skerða eða fell a niðu r b ætur sk v. 1. mgr. 90. gr. byggi stefn andi á eftirfa randi málsástæðum. Í fyrsta lagi sé dóma fram - kvæmd Hæstaréttar á þá leið að vi ð s kýringu á 1. mgr. 90. gr. laga nr. 30/2004 ber i ekki að líta svo á að áfengisneysla á sly s stundu valdi því ein og sér að há ttsemi tjón - þola telj ist stór kostle gt gáleysi . Þá byggir stefn andi jafn framt á því að mat á stór kost - legu gáleysi sé ekki ein s s trangt í persónu trygg ingum og í tilviki skaðatrygginga. Í öðru lagi hafi stefnandi verið ungur þegar slysið va rð, rú mle ga tvít ugur . Hann hafi hlotið l íkamstjón í slysinu og ljóst sé a ð var an legar afleiðingar slyss ins get i haft v eru leg áhrif ti l f rambúðar, skert lífsgæði og tak markað möguleika hans á vinnu mark - aði. Í þriðja lagi h a f i stefnandi tekið sig mik ið á. Ha nn hafi verið í með ferð á sjúkra - hús inu Vogi 24. jún í 2017 til 4. j úlí 2017 og fram halds með ferð á Staðar felli frá 7. jú lí 201 7 t il 4. ágúst 2017 . Hann sæk i enn fundi hjá SÁÁ tvisvar til þrisvar í viku. Hann hafi jafnframt stundað nám við Fjölb rauta sk óla nn í Ármú la og notið náms sty rks frá Reykja víkurbo rg . Hann sé enn fremur í vinnu hjá [ verslun ] og h a f i staðið sig mjög vel, eins og meðmælabréf, dags. 21. ágúst 2019 , sýni . Í fjórða lagi telur stefnandi að byggj a megi á niður stöðu e ndu r kröfu nef ndar í mál i han s . Þ ar hafi ve rið talið r étt, með vísan til aldurs og félags legrar stöðu st efn anda au k efna hags , að beita lækkunar heimild í 2. mgr. 95. gr. umferðarlaga nr. 50/1987. Endur krafa stefnda hafi verið lækkuð úr 1.801.778 kr. í 450 .000 kr. St efn an di tekur undir þessar forsendur og gerir að sínum. Með hliðjón a f öllu framangreindu og hei ld a rm ati á öllum málsatvikum telur stefn andi að stefnda sé óheimilt að fella niður bætur úr slysatryggingu ökumanns að öll u leyti, sbr. 1. mgr . 9 0. gr. laga nr. 3 0/2004 um vátrygginga r samninga. Til stuðnings kröfu sinni vísar stefnandi t il 88., 90., 91. og 92 . g r., umferðar - laga nr. 50/1987 . Hann vísa r til 1. mgr. 90. gr. laga um vátryggingarsamninga nr. 30/2004 . Heimild ti l höfð unar viðurkenn ing armáls byggi st á 2 . mgr. 25. gr. laga um með ferð e inkamála nr. 91/1991. Krafa stefnanda um málskostnað er reist á 1 29 . og 130. gr. laganna og lögum um vir ðisaukaskatt nr. 50/1988. Um gjafsóknarheimild vísast til XX. kafla laga um me ðferð einkamála og u m v arnarþing ví sar st efnandi til 33. gr. lag anna. 7 Málsástæður og lagarök stefnda Stefndi mótmælir öllum málsástæðum st ef n anda . Með vísan til lögreglu - skýrslu, svo og fram burðar vitnisins Hrafns Péturssonar telur s tefndi hafið yfir a llan v afa að stefn and i ha fi ekið bif rei ð inni TP [ . . . ] í umrætt sinn en ha fi ekki verið farþegi eins og hann reyn i að halda fram . S tefn andi ei gi þv í ekki rétt til bóta úr ábyrgðar trygg - ingu bif reið arinnar TP [ . . . ] . Eins og áður greini hafi stefndi hafnað kröfu stefnanda um b æ t ur úr lög b oð inn i ábyrgðartryggingu bifreiðar með númerið TP [ .. . ] svo og úr l ög b oð inni slysa trygg ingu ökumanns sömu bifreiðar . S amkvæmt 31 . gr. skilmál a lögboðinna r öku tækja trygg - inga r og 1. mgr. 90. gr. laga um vátrygginga r samninga nr. 30/2004 sé st efnda heim i l t að lækka eða fella niður ábyrgð sín a haf i vátryggður af stór kostle gu gáleysi valdið því að vátrygg ingaratburðurinn varð eða að afleiðingar hans urðu meiri en ella. Við mat á því hvort lækka beri eða f ell a n iður ábyrgð sk u l i litið til sak ar vátryggðs, h v ernig vátrygg ing arat burð bar að, hv ort vátryggður hafi ve r i ð undir áhrifum á fen gis og fíkni - efna sem hann hafði neytt sjálf viljugur og atvika að öðru leyti. Stefndi mótmælir þeirri fullyrðingu stefnanda að sönnunarbyrðin fyrir því að s tef n andi hafi ek ið bifreið með númerið TP [ . . . ] umrædda n morgun hvíli á stefnda. Þvert á móti hvíli á he rðum stefn anda sönnunarbyrðin fyrir því að einhver annar en hann haf i ekið bif reiðinni , sérstaklega þegar allt bendi ti l þ ess að hann hafi ekið he nni . V ið komu á bráða móttöku hafi hann sjálfur sag st hafa eki ð bifreiðinni en h afi dag inn eftir breytt þeim framburði og þá haldið því fram að einhver annar h e f ð i ekið henni . Stefn andi h a f i ekki getað nefnt þann sem ei gi að hafa ekið bif reið inni TP [ .. . ] í umræ tt sinn. Hann hafi sagt fyrrverandi kærus tu sína hafa e kið bif reið inn i en hafi síðar dr eg ið þann framburð til baka. Ö kuma ður Mercedez Benz - vörubifreiðarinnar sem stefn andi ók aftan á hafi sagt l ögregl u að hann hefði s éð s tefnanda sitja m eð vit undar l aus an un d ir stýri bif reið - arinnar TP [ .. . ] þegar vitnið sté út úr vöru bif reið inni. Vi t nið h a fi ekki séð neinn koma út úr bif reið inni T P [ .. . ] og þegar hann athugaði með ástand stefn anda rankaði stef n - andi við sér og fór út úr bifreiðinni. Í kjölfarið hafi st efnan di rifið sig úr hettu pey su og sag t að ein hver h e f ð i hlaupið í burtu en vitnið h e fði ekki sé ð neinn annan en stefn - anda. Þegar vitnið var spurt hvort sá sem var fluttur burt í sjúkra bifreið væri s á sami og hann sá undir stýri hafi vitnið ját a ð þ ví . Þ á hafi stefn and i verið a lblóðugur og mikið blóð hafi verið á útsprungnum loftpúða bíl stjór a m egin í bif reið inni. Þar fyrir utan hafi bif reiðin TP [ . . . ] verið svo illa farin hægra megin að fram an og far þegarý mi að stefn - andi hefði að öllum líkindum sl asa st miklu meira ef hann he fði seti ð þ eim megin í bif - reið inni og alls ekki komist út úr henn i h jálpar laust . Stefnandi hafi verið u ndir verulegum áhrifum áfengis og fíkniefna við akstur bif reið ar innar . Hann sé að auki grunaður um að hafa ekið henni of hratt miðað við 8 aðstæður , en úti hafi verið myrkur og bleyta . Stefnandi hafi va ldið slysinu a f s vo stór - kost legu gáleysi að hann h a f i að mati stefnda fyrirgert öllum bótarétti sínum úr slysa - trygg ingu öku manns. Stefn andi hafi verið algjörlega óhæfur til að aka bifreið og ek k - ert annað en gr íð ar legt ölvunar - og vímuástand hans get i skýrt það að han n ók á miklum hraða aftan á stóra skæ rlitaða v örubifreið með blikkandi vinnuljósum sem var ekið eftir Bæj ar hálsi í Reyk ja vík á um það bil þriggja kílóme tra hraða á klukkustund. Stefn andi hafi með hegðun sinni br otið gegn hlutlæg um reglu m 45. gr. og 45. gr. a í umferðarl ö g um nr. 50/198 7 sem bann i akstur undir áhrifum áf engis og fíkni - efna. Hegðun hans haf i einnig vikið v eruleg a frá hug lægum viðmiðum um þa ð hv ernig ábyrgur og grandvar öku maður hag i sér. Stefndi h af i lag t sjálfan sig og alla aðra í k rin gum sig í stórhættu. Það m egi telja lá n í óláni að ferðalag hans end aði á stórri sterk byggðri vörubifreið en e kki t. d. á smábíl eða jafnvel hjólandi eða gan gand i veg far anda. V iðurkenning á bóta skyldu úr slysa trygg in g u ökumanns, jafnvel að hluta, m y nd i senda þau hættulegu skila boð út í s am félagið að fram angreind hegðun sé að ein hverju le y ti viðurkennd og í la gi. St efndi ítrekar því kröfu sína um sýk nu af ö ll um kröfum stefnanda. Um lagar ö k v ísar stefndi einkum til 90. gr. laga um vátrygginga r samni ng a n r. 30/2004, 45. og 45. gr. a í umferða rl ö g um nr. 50/1987 og skilmála lög boð innar öku - tækja tryggingar. Um m ál skostn að er v ísað til XXI. kafla laga nr . 9 1 /19 91 um meðferð einka mála. Niðurstaða Stefnandi s lasað i s t í umferðarslysi snemma morguns 6. a p ríl 2017. Eins og fram er komið er það u mdeilt hvort hann sat sem farþegi í jeppa bifreið sem var ek ið aftan á a ðra þunga bi freið, vélknúinn gö tusóp , eða ó k jepp abi freiðinni . Aðalkr afa um bætur úr lög b oð inni ábyrgðartryggingu bifreiðar með númerið TP [ . . . ] Til sönnunar því að s tefnandi hafi verið far þegi í bifreiðinni vísar hann fyrst til þess að hann muni ekk ert eftir atburðinum. Hann vís ar jafnframt ti l þ ess s em haft er eftir honum í lögregluskýrslu , að vinur han s hafi ekið bílnum og sá hefði hlaupið í burtu. Stefnandi byggir e nn f remur á því að lögr egla hafi vanrækt að rannsaka atvik máls ins nægilega vel. Því liggi til dæmis ekki fyrir hvort það blóð sem haf i ve rið á stýri bif reiðari nnar og á l oft púða fyrir ökumann hafi ve rið úr honum eða einhverjum öðrum. Hann vísar að auk i til þess að framburður eins vitnis , ökumanns götus ópsins , nægi ekki því til sö nnunar að stefnandi hafi ekið bílnum . Framburður v itn isi ns g eti ekki útilokað að stefnandi hafi kastast til og yfir í sæti ökumanns við áreksturinn. Í 9 öllu falli hvíli sönnunar byr ðin af þ v í hvort stefn andi hafi ekið Land Cruiser - bifreiðinni á stefnda. Í þessu máli, eins og öllum sambærilegum bótamálum, hv íli r á herðum þess sem sækir bæturnar byrðin af því að sanna að atvik hafi verið þannig að þau veiti til - tek inn bótarétt . Sá s em kref st b óta sem fa rþegi verður því að sýna fram á að hann hafi verið farþegi . Sú sönnunar byrði hvílir enn þyng ra á herðum han s þ egar flest bendir til þess að hann hafi verið öku maður . Þótt stefnandi telji fr ásögn vitnisins Hrafns Péturssonar, ök umanns g ötu s óps - ins , ekki nægja eina og sér vefengir s tefna ndi ekki að hann hafi s eti ð í öku manns sæt - inu þegar Hrafn steig út úr gö tus ópnu m. Stefnandi hefur ekki ú tskýr t hvernig hann gat kast ast yfir í öku manns sætið við áreksturinn ef þar sat þá þegar einhver ann ar. Faðir stefn an da er sk ráður eigandi bifreiðarinnar og s tefnandi hefur ekki by ggt á því að ein - hver honum alls ókun nur ha fi e kið bifreiðinni í um rætt sinn heldur einhver fél agi hans eða vinur. Hann minnist þess þó ekki að neinn þ eirra hafi s lasast þennan dag. Hann gaf skýrslu hjá lögreglu í lok ágúst 2017 og kvaðst þá ekki hafa ræ tt áreksturinn við neinn vin a sinna. Ha nn hef ur j afn fram t dregið til baka þann f ramburð að fyrrverandi kær asta hans hafi ekið bif reið inni. Lö gregla , sem kom á staðinn ö rfáum mín útum eftir a tvikið , tók allnokkrar myndir af Land Crui ser - bifreiðinni. Þ ær sýna skýrt a ð bifreiðin var mjög s ama n k ram in h æg ra megin að framan . Farþegahurð in l á á jörð inni og mjög skýr ummerki eru í þaki bif reiðarinnar fa rþega megin um það hvern ig bifreiðin he fur kra mist undan lóðréttum aftur hluta götus ópsins og þak jeppans lagst nið ur og inn f raman við farþega s æti ð. Í l ög re glu sk ýr slu kemur ein ungis fram að mikið b lóð hafi verið á loftpúða fyrir ökumann en þess er ekki getið að blóð haf i verið í farþegarými . Læknir sem tók á móti stefnand a á bráðamóttökunni hefur eftir stefnanda í vott orði að hann hefði ekið b i fr e iði nni . Þessu til viðbótar féllst s tefnandi á að greiða stefnda endurkröfu vegna bóta á þeim grundvelli að hann hefði ekið bifreið inni af stór kostlegu gáleysi. Allt þ etta bendir til þess að stefnandi hafi ekið bílnum í umrætt sinn. Þegar þetta liggu r f yri r getur ste fnandi ekki , með því að vísa til minn i sleysi s, vanrækslu lög - reglu og þess að einun gi s eitt vitni sé til frásagnar, varpað sönn unarbyrðinni yfi r á stefnda. Stef na ndi hefur ekki getað hne kkt því sem álykta má af fram lögðum gögnum , fram b urð i h ans og gerðu m eftir atvikið, að hann hafi ekið Land Cruiser - bif - reið eftir Bæj ar h álsi að morgn i 6. ap ríl 2017 aftan á vinstr a hor n götusóps af ger ð inni Mer cede z Ben z sem ekið var úti í vegar kanti á hraðanum 3 km/klst. Af þessum sökum er haf nað þei rri kröfu stefnanda að h ann eigi rétt til bóta úr lög b oð inni ábyrgðartryggingu bifreiðar með skráningarnúmerið TP [ .. . ] . 10 Varakrafa um bætur úr l ög b oð inni slysatryggingu ökumanns b íls með númerið TP [ . . . ] Þá k emur til sk oðunar hvort stefnandi eigi s em ö kum aður bifreiðar með númer ið TP [ . . . ] rétt til bóta úr slysatryggingu öku ma nns hennar . Gegn kröfu stefnanda vísar s tefndi til 31. gr. skilmál a lö gboðin na r öku tækja - trygg inga r og 1. mgr. 90. gr. laga um vátrygginga r samninga nr. 30/2004 . Samkvæmt þes sum ákv æðum sé honum heimilt að lækka eða fella niður ábyrgð sína haf i vátryggður af stór kostlegu gáleysi valdið því að vátrygg ingar atburðuri nn varð e ða að a fleið ingar hans urðu meiri e n ella. Við mat á því hvort lækka beri eða f ell a n iður ábyrgð sk u l i l iti ð t il sakar vátryggðs, hverni g vátrygg ing arat burð bar að, hvort vátryggður hafi ve r i ð undir áhrifum á fen gis og fíkniefna sem hann hafði ne ytt sjálf - vilj ug ur og atvika að öðru leyti. Í blóðsýni úr stefnanda , sem var tekið skömmu eftir atvikið, mældi r a nn sókn - ar stof a í l yfja - og e iturefnafræði áfeng is ma gn sem var 1, 46 . Hann var því sam - kvæmt 3. mgr. 45. gr. umferðarlaga nr. 50/1987 óhæfur til þe ss að stjórna ökutæki. Rann sókn arstof an mældi auk þess 45 ng/ml af kóka íni í blóði stefnanda og 20 ng/ml af amfetamíni. Þ egar sýnið v a r tekið var h ann því jafnfra mt óhæfur til þess að stjórna öku tæ ki s amkvæmt 2. mgr. 45. gr. a í sömu lögum vegna fíknief naneyslu . S am kvæmt frá sögn stefn and a neytt i hann þessara efna sjálfviljugur . Hann kom sér þ ví af stór ko st - legu gáleysi í ástan d sem gerði hann óhæf an til þess að stjórn a bifr eið . Engu að síður ákvað hann að aka bifreið . Ummerki á Land Cruiser - bifreiðin ni sýna að henn i var e kið af allnok kru afli á götu sópinn enda er skýrt lóðrétt far eftir afturhl uta hans fa rþega megin á Land Cr uiser - bílnum. Af g ötusópnum kastaðist jeppabifreiðin þversu m á veginn. Þ etta var árla morg uns og lítið farið að birt a af degi . G ötu s óp urinn var hins vegar gulmálaður og ók löt ur hægt með blikk an di ljósum , meðal annars tv eimur á þak i og tveimur á aftur hlut - a num. Maður með lágmarksathygli hefði því átt að veita sópnum athygli í tæka tíð. Jeppa b ifreiðinni var því , hvað sem öðru l íður , eki ð óvarlega og ekki í samræmi við aðstæður. Þar fyrir utan var stefnan di ekki í bílbelt i við ak stu r inn. Þótt það atriði eitt o g sér telj ist ekki stórfellt gáleysi verð ur ekki fram hjá því litið að h efði stefnandi spennt beltið yfir sig hefði þ að getað dregið verulega ú r því höggi sem hann f ékk þegar hann kastaðist fram við á reksturinn og ha nn rekur tj ón sitt til . Auk þess er ekkert komið fram um það að rekja megi atvi kið til neins anna rs e n ástand s ökumannsins . Það at ferli st efnanda að setjast undir stýri á bifreið þegar hann var alls óh æfur til þess að stjórna henni var stórhættulegt. Það var því mi kil mildi að ekki var neinn far þegi í b i freiðinni með honum , svo o g að fyrir honum varð sterkbyggð bifreið sem gat varið þann sem í henni v ar fyrir tjóni af völdum stefnanda en ek ki smábíll sem hefði getað krami st undan þunga jeppans , hvað þá algerle ga óv arinn ve g farandi . Þ að e r því for sjón inni einni fyrir að þakka að stefnandi ska ðaði ekki neinn nema sjálfan sig 11 með at höfnum sínu m . Stefnandi telur sig engu að síður eiga rétt á f u l l u m bótum úr slysatryggingu öku manns . Til stuðnings því að stefnd i meg i ekki lækka bæturnar vísar stefn andi til þeirra sjónarmiða sem hann færði fram gegn endu r kröfu stefnda fyrir kostnað i vegna skem mda á götu sóp num og vegna þrifa á vettvang i eftir atvikið. Dómurinn telur að al dur stefnanda á slysdegi geti ekki haft þý ðingu . Menn á tutt ug asta og fyrsta ár i eru fullorð n i r . F yrir d ómi kvaðst s t efnandi hafa maxað öll smá lán og verið kominn með ein nar milljónar króna yfirdrátt þegar hann hafi í byrjun árs 2019 ákv eðið að nú væri nóg ko mið og hann yrði að taka sig á fyr ir alv öru. Fjár - hags staða stefnanda ga t haf t þýðingu fyrir mat á því hvort honum bæri að e ndur greiða stefnda alla þá fjárh æð sem stefnd i varð að leggja út vegna áreksturs ins en að mati dóms ins get a skuldir stefnanda ekki haft þýðingu fyrir mat á því hvo rt lækka megi bætur til hans vegna stór kostlegs gáleysis. S am kvæmt 1. mg r. 90. gr. laga nr. 30/2004 er heimilt a ð líta til atvika að ö ðru leyti. Dómurinn telur mjög óljóst af framlögðum gögnum hv ersu mikið líkams tjón stefn anda verður , að hvaða mark i þ að skerðir lífsgæði hans og jafnframt hvort það tak - mark ar möguleika hans á vinnumarkaði. Lagaákvæðið tilgreinir ekki hvort þau atvik sem líta mál til séu alfarið bundin við slysstundu eða hv ort líta megi til þess sem síðar kann að gerast svo se m þess að tjón valdur hafi látið afleiðingar gerða s inna sér að kenn ingu verða. D óm urinn telur að líta megi til þess að ste fnandi tók sig að lokum á og breytti líf erni sínu. Áreksturinn varð 6. apríl 2017 og mun stefnandi hafa far ið í með ferð á Vo gi í júní það á r og fram - halds með ferð á Staðar felli. Samkvæmt fr amburði hans fyrir dó mi náði hann þó ekki fullum tökum á neyslu sin ni f yrr en í byrjun árs 2019 en hann sagð ist hafa haldið bind - indi frá 6. janúar 2019 . Hann kvaðst einnig hafa fari ð þá í nám og lokið e inni önn en haf a síð ast liðið ár starfað í [ verslun ] . Ho num væri nú treyst til þess að gegna þar starfi verslun ar stjór a og lýsti hann þeirri ábyrgð sem því starfi fylgir . Hann bar að það traust sem honum væri sýnt hjálp aði honum við a ð ná ba ta. Hann k vaðst hafa náð sér upp úr þung lyn di og slóðaskap og sagt skilið við neyslu v in i na . Þess í s tað li fði hann nú heil - brigðu lí fi o g reyndi að rækta líkama og sál. H onum fyndist ha nn hafa tilg ang í líf inu . Dómurinn dregur ekki úr því að há ttsemi stefnanda var stórhættuleg og ljóst að mun ve rra líkamstjón og jafnvel mannslát hefði getað hlotist af henni. Engu að s íður telur dóm ur inn að líta verði svo á að atvikið hafi orðið á skammvinnu tímabili þegar stefn andi hafði a l ger lega mis st tökin á lífi sín u , en nú hafi hann tekið sig verulega á og sýnt að hann hafi sa gt skilið við fyrra lífe rni . Dómurinn telur því að lækka b eri bætur til stefnanda um tvo þri ðju hluta en hann eigi rétt á bótum að einum þriðja h luta úr l ög b oð inni slysatryggingu ökumanns 12 bif rei ðar með númerið TP [ . .. ] vegna umferðarslyss sem ha n n lenti í 6. ap ríl 2017 . Dómur i nn hefur einungis fallist á kröfu stefnanda að hluta til . Af þeim sökum og með vísan til 3. mgr. 130. gr. laga nr. 91/1991 þykir rétt að hvor aðili um s ig ber i sinn kos tnað a f mál inu . Með bréfi dómsmálaráðuneytisins, 25 . júní 201 9 , var stefnan d a veitt gjaf sókn til að reka þetta mál f y ri r héraðsdómi. Gjafsóknar kostnaður h a n s greiðist því úr ríkis - sjóði, þar með talin mál flutn ings þóknun lögma nns h ans , Óla fs Val s Guðjónss onar , sem þykir hæfilega ákveðin 75 0 .000 krónur. Við ákvörðun f j ár hæð ar innar va r tekið tillit til skyl d u stefnanda til þess að greiða virðis auk a skatt af mál flutn ings þóknun. Ingiríður Lúðvíksdótt ir héraðsdómari kveður upp þenna n dó m. D Ó M S O R Ð Viðurkennd er bótaábyrgð stefnda , Sjóvá r - Almenn ra trygging a h f., á einum þriðja þess líkamstjóns sem stefnandi , U , hlaut 6 . a p ríl 201 7 . Málskost naður milli aðila fellur niður. Gj afs óknarkostnaður stefnanda, þar með talin málflutn i ngsþóknun lögmanns h a n s , Ólafs Vals Guðjón ssonar, 75 0 .000 k rónur, greiðist úr ríkissjóði. Ingiríður Lúðvíksdóttir